CARDINAL BO I CHARISMAS BIACAH

ZAANGENNAK HMANGLO MI MESSIAH BAWI RAT LUTKO SEH

          Amah pum kha hlohpiak tiangin Pathian duhdawtnak kha a ingmi ulenau `afar dihlak hna, Christmas i Dawtnak, Daihnak le Lunglawmhnak hna cu kan thinlung innka kha a kingh`han hoi cang.

Kan thinlung hna cu afiang set lomi kum hna kha kan tancio buin idawtnak, daihnak le lunglawmhnak khuacaan kha ingaih ngaiin a um. Khi bantukin a ummi kan thinlung chungah ding tein thawdawpnak awthawng kha nan theih cio `heo ko lai. “Hi Christmas nih kan nunnak caah zeibantuk thlennak dah a siter lai? Vawleipi i nunnak lamthluan kha thlennak a chuahter khawh lai maw?” Kum fatin a rak phanmi Christmas puai cu Bawipa Pathian i thabat khawh lomi auhnak awthawng asi. Kum thonghnih a lonhcang nain minung hna cu a hngalh lo te bangin lehrulhnak an tuah rih ko.

DONNAK A ING LOMI MESSIAH BAWI

Kumzabu tampi sal taangmi Israel mi hna cu an ral hna kha adih lakin adih dongh tiang a tei cikcek lai i, amah i ahmaante le ningcangte sinak kha a serpiak dingmi khamhtu kha an rak i ngeih. Annih i fahtuknak hna, sifah harnak hna kha an in, an phawrh buin Bawipa Pathian i a `hawngmi tlangtlak `uanpiaknak lawng kha thinlung bunh in an i ruahchan cio. Salm ca`ialtu nih, “Na thinhun in hrawk dih hna, annih kha vawlei cungah an umlo tiangin hrawk dih cikcek hna” (Salm 59:13). Profet hna i biakamnak hna le muisam hna in aa changchang in chiah i `ialmi ingeihnak hna tucu ralbawi ngan muisam a ngeimi Messiah dah tilo cu adang pakhat kha cohlan khawhnak ding lam a umlo.

Vailamtah tung cu lung hna ngamlo asiter bangin (1Kor. 1:23), caw rawleinak kuang zong khabantuk `hiam`hiam a rak si. Mi hna cu, `hawnnak aana he a ra lai i khuaruahhar `hawnnak huham he a khatmi bawi `hudan cung a `hu dingmi siangpahrang kha an ruahchan lio caan ah, caw rawleinak kuang chungah aa thlimmi derthawmtuk mi, ngakchia note bawhte kha hmuh asi. Zeizongte kha thil tikhotu ralbawi ngan kha mi hna nih an i ruahchan lioah zeithil tikhawhnak hmanh a ngei lomi bawhte kha an hmuh. Messiah Bawi sinah tampiin ruahchannak a ngeimi, minung hna i, umtuning kha kannih nih zaangfahnak ngeihkhawh kan si. Messiah Bawi i hmaikal lamsialtu Johan Baptista hmanh nih “A ra dingmi cu nangmah hi na si maw? asiloah, midang dah kan hngahrih lai?” (Mt. 11:3) tiah biahal tiang a rak si. Nanmah teithlaktu Rome miphun hna kha tei dingah Messiah Bawi cu a ratlo asiahcun, Pathian nih mi hna caah zuamhnawh piak`han loin, sifakmi hna caah ahmaante sinak kha a kan lakpiak lo ahcun, kannih nih zeidah kan tuahkhawh cio lai?

Kannih cu nanmah teithlaknak hna, namchih hremnak hna, ahmaanlo in tuahnak kha hngawngdik in kan ing ko lai maw? Zaangennak a tuahlo mi Pathian kha a hngalh a hmutu Messiah Bawipa nih zaangennak tuahlo mi, ningcang in ahmaan lonak kha lehrulh khawhnak ningcang a kan chimh khawh. Chim duhmi cu, mah i thinlung cu zaangennak ngeilo in zaangfah zawnruahnak lung a ngeimi Pathian i nunnak lamthluan ah luh i nunnak kha asi. Pathian fale hna cu ahmaanlo namneh teithlaknak karlak ah fakpiin chuahhlo kan i zuam caan lio zongah Pathian he kan ikhat a herh.

NINGCANG TE SINAK CAAH ZAANGENLO ZUAMNAK

Thil tikhawh `hawnnak ngeilo, khawnden fawimi ngakchia sinakin vawlei ah a rat rami Messiah cu amah luatnak rian`uan ding cu a harmi ningcang hna in asilo timi thawng`ha a pek. Pathian a ratnak cu ahar i hrawhnak asi kho lo. Cubantuk siloin mi pakhat cio le mipi hna karlak ah zaangen `hihphaihnak phunphun kha a lohtlau ter lai, tiah a chim duhmi asi.

Messiah Bawi Jesuh cu muisam phunphun asimi zaangennak hna kha a changchang catloin a ralchanh i, midang hna kha a hrawkmi zaangen `hihphaihnak kha zeitik hmanhah a hmanglo. Amah i `uanvo cu hrawhding siloin thlop ding, tunmer thawk`han ding, remnak ser`han ding, thazaang thar chap ding, thluachuah pek i ngaihthiam ding asi.

Jesuh Khrih i cawnpiaknak cu tuchan zongah ningzah awk ngai asi rih. Zulhphung sikaan hna a pek lo. Asi kho dingmi rikhiahnak hna kha hneksak mi, tuahning upadi hna kha sawhsawhte le fiangtein ruahnak a pek. Michiat kha doh hna hlah, mi pakhat nih na orhlei biang kha an bengh ahcun kamkhat lei zong kha i mer piak in va pe rih. Mi pakhat nih ahmaanlo in na angki a lak ahcun na angki lengfual zong kha va pe rih. Thazaang le aana hmangzau in mengkhat tluk ralkap rian an `uanter ahcun amah he hmunkhat in menghnih va zul ko (Mt. 5:39 – 41).

Hi biafang hna in Jesuh Khrih nih thazaang derngai in umnak kha tha a pekmi asilo. Amah cu kannih kha zeirello `anhnak ngeihlonak leiah a kan hruai siloin a dinglonak kha ralchia ngaiin kutthlir a sunghpek ding a kan cawnpiakmi zong asi fawnlo. Huham ngei tein lehrulh thiam ding kha a kan cawnpiakmi asi. Dinglo ahmaanlonak kha a langhter deuh i, zaangennak a tuahtu hna kha khuaruah a tuaktan `hanter hna i, annih i thinlung put kha thlen cikcek ter ding a forhfialmi sining thar pakhat serding ah asi. Hihi cu mah pumpak kha ramsa sinak in cohlan ding a chim duhmi siloin, remh duhnak i tuahmi thil asimi i, dawt tlaihchannak le veel thluachuah he zaangen `ihnung mi thil sining pakhat kha tlaihkhip uk khawhnak caah asi.

Jesuh Khrih caah hi ningcang cu, Pathian pennak chungah a rak lutmi hna he aa tlakbik mi asi. “…nan ral kha va daw hna ulaw an hremtu hna kha thla va campiak hna u, cuticun vancung khua i a ummi nan Pa i fale cu nan silai” (Mt. 5:44-45).

Jesuh Khrih nih amah a hmaitonh mi hna cu ningcangnak a ngeilo mi a puarhrang mi phu an si kha `hatein a hngalh. Annih kha hmakhatte ah sining ziaza aa thlengmi siding a timh lo. A rauh hlanah khi mi hna i, zaangennak kha an thi le sa in an ingtuar cang ding asi. Jesuh Khrih cu ahmaan ading lonak kha `uanvo theih tein, ral`ha tein, zaangennak hmang lomi thinlung he hmaitonh i, an nunnak lamthluan kha chunglei taktak in a nung i, a `hudir mi minung phu pakhatkhat kha a rak ser. Annih cu ningcang lonak he an ihlat i, zaangennak hna he a khatmi, minung umnnak vawlei chung ahhin adik ahmaan mi tehte a khaanmi hna an si. Annih cu zaangen hmangmi, sifakmi hna cungah zawnruahnak a ngei lomi hna, mi`ha bantukin an i umter i, an i hrukmi an hmaikhuh hna kha an hawh an suk lai. Jesuh Khrih i zumhtlak asimi fapa `ha hna cu, “An`am ci hna” asiloah a hmete mi “Thilnu” asi nain an nun lamthluan cu Pathian i zaangfah zawnruah mi uknak kha a aupi mi ceunak hna an si telai.

DONNAK A ING LOMI MESSIAH KHA DONNAK

Christmas timi cu Pathian i minung chuahkehnak a laknak kha philhlonak asi lawng siloin Pathian i zaangfahnak kha puai tuahnak zong asi. Minung sinak kha a lakmi Bawipa Pathian, Emmanuel “Kanmah he a ummi Bawipa Pathian” cu sualnak chimlo zeizongte ah kannih he pumkhatte sinakin minung hna i hmuhtonnak kha tinvo ilak ve dingin a rat ra. Duhfakmi lawhnak le huatnak hna ruangah a mitcaw mi, minung hna cu zaangennak hmang lomi Messiah donding kha an tlolh. Duhfakmi lawhnak le huatnak hna he kharkhumh a ingmi, minung hna cu zaangennak hna in hrawknak an ing.

Zaangennak hmang lomi, Messiah Bawipa i sawmnak kha ngaih loin saupi kan um deuhdeuh, kannih i sifah harnak hna zong sau deuhdeuh asi ko lai. Donnak a ing lomi Messiah kha don cio u sih! Hi lam cu kannih sifah harnak chungin chuahhlonak lam pakhatte asi. Kannih cu Messiah Bawipa kha kan don tikah; amah i tlang cungah amah don dingin kan kal tikah; a cawnpiaknak hna kha kan i ngaih tikah; profet Isaiah nih a rak hmuhmi langhnak chung ta bantuk a rak si telai. “Khi mi hna cu an vainam hna kha leithuannak tuhmui ah an hman hna lai i, an fei hna kha datari ah an ser telai. Ramkhat le ramkhat an i do ti lailo” (Is. 2:4).

Zaangennak hmang lomi Messiah Bawipa kha kan donnak thawngin, hrawhnak caah an hmanmi hriamnam hna cu minung kha a sak`han i, sifakmi hna le mihrut hna caah ningcangte sinak kha a phawrhpiak `hanmi thilri hna an si telai. Kan fanu fapa hna zong zuanhnawh dohnak caah cawnmi nakin, zaangfah thiammi Bawipa Pathian sinin nun nemmi thinlung asi dingah an cawn cio telai. “Kan caah ngakchia pa kha a chuak! Fapa pakhat pek kan si” (Is. 9:5) tiah a ti bangin Pa i laksawng kha cohlang i lakcio u sih!

Hi laksawng cu kannih nunnak chung ahkhan a rak lut i, pakhat cio kha i thlending a kan forhfial telai. Hi Fapa cu kan nunnak chung ahkhan a rak lut i kannih kha dawtnak, daihnak le lunglawmhnak hna kha a kan cawnpiak telai.

Messiah Bawipa kanmah he hmunkhatin a umcang hnu ahcun vawleipi cu hleikhun ngaiin aa thleng ko lai. A tai caah taisawm asi telai. Cenghngia cu Tuufate he hmunkhat ah an um telai. Pawlai cu meheh fa he hmunkhatin an bawh telai. Cawfa, chiandeih fa le a thaumi saram hna cu hmunkhatin an tlawnglen lai i ngakchia no pakhat cu khi hna kha a hruai te hna lai. cawpi le vom hna cu hmunkhatin an ei`i telai, chiandeih cu caw bantukin facang zi kha a ei telai. Hnuk dawplio ngakchia cu sivai ngeimi rulhrang khor cungah lente aa celh telai.

Hnukthlei ngakchia zong sivai ngeimi ruachok khorkaa ah a kut in a purh telai. Keimah i tlangthluan dihlak ah annih cu pakhat le pakhat khawndennak le hrawhnak an tuah ti lailo (Is. 11:5-9).

Ka dawtmi ulenau `afar vialte hna, hi Christmas ahhin kan nunning hna a taktak in, aa thlennak hnga caah Messiah Bawipa kha kan nunnak chungah luhkhawhnak nawl a ngeih a herh.

Kannih i vawleipi cu, Bawipa Pathian minung cannak a laknak timi kha helicein a hau. Kannih cu pakhat le pakhat dawtnak in salcan thiamnak kha Bawipa Pathian i minung chuahkehnak a laknak nih a kan cawnpiak telai. Minung vawlei cu, keimah timi thinlung le huatnak hna i zaangennak hna ruangah rawh maan dihlo dingin kan nun lamthluan innkaa hna kha hung usilaw zaangennak hmang lomi Messiah Bawipa kha lutter usih! Christmas i thinlung put cu kan thinlung ah um camcin ko seh! …

Cardinal Charles Bo

Archbishop

Yangon Diocese

Add new comment

3 + 6 =