Milem le Zuk an biak maw?

Bible, Milem le Zuk (Apeh)

Milem nan ker (ser) lai lo timi he pehtlaih in Catholic nih hitin a cawnpiak. CCC No.2129 ah “Pathian he muisam aa lo in ker (ser) kha nawlbia nih a kham. Deutronomi 4:15-16 “Pathian nih nannih kha Horeb tlang ah mei chung in an chonh hna tikah, nan caah mipa bantuk maw, minu bantuk maw, vawlei cung i a um mi zei bantuk saram bantuk maw, van i a zuang mi thla ngei va a lomi maw, vawlei i a vakmi thil a lomi maw, vawlei tang tichung i a ummi nga a lomi maw, hi bantuk tuahnak hin nan i thurhnawmh sualnak hnga lo i ralring tuah u,” tiah a cawnpiak. Hihi Bupi nih zeitluk in dah milem biak a khamh ti kha a langhter. Sihmanhsehlaw Catholic pawl nih Pathian he aa pehtlai mi milem le zuk hna kha an ser. CCC No. 2130 ah, “Sihmanhsehlaw, a hmunmi Pathian cu minung sinak aa lakmi a bia thawngin khamhnak kong hmuitinh in milem le zuk tuahnak kha Bible hlun ah a onh. Cu milem hna cu dar in Pathian nih a serter mi Rul milem le biakamnak kuang cung i cherubim milem hna (Exo 25:18-22) an si. Hi hna hi RC Bupi nih a zoh a zul i Pathian he aa pehtlai mi milem le zuk hna le Pathian thimmi mithiang hna(Saints) milem hna kha an rak tuahnak a si. Cu thil hna cu AD-300 hlan deuh Rome Impire nih Catholic Khrihfa vialte a rak thah lio hna thawkin lungkua le vampang hna ah an rak suai cang.

Asinain AD (600-800) kar ah Catholic hruaitu hna dihlak nih milem tuah le tuah lo kong, Jesuh zuk suai le suai lo kong he pehtlai in a hleice ceihhmai `tinak an rak ngei. Cheukhat Bishop pawl nih tuahawk a si lo an ti bangin cheukhat Bishop pawl zong nih tuahawk a tlak ko, tiah tehte he an chim ve. Cucu Siangpahrang hna ruangah a chuakmi a si. Aphi cu AD 787 ah an tuahmi “Council of Nicaea II” nih bia a rak chah. Cu tonpumhnak cu RC Bupi chung AD 325 kum ah tuahmi “Council of Nicaea I” thawkin voi (7) nak an tuahmi a biapi mi tonnak (meeting) a si. Cu tonnak ah Bishop an zate (310) an rak kai i annih hnatlak nak in AD (787) kum, November (13) ni ah thanh ca an rak chuah. Cu biachahnak ningin CCC No. 2131 ah, “Pathian bia i minung sinak a laknak bia-thuk kha hrambunh in (787) kum ah tuahmi voi(7)nak (Nicaeca II)ah Jesuh Khrih zuk le Pathian nu Nu Mary le mithiang hna i zuk hna upat peknak kha an fehter. Jesuh Khrih cu minung sinak a laknak in zuk hna he pehtlai mi “Upadi thar kha hram a thawk” tiah a cawnpiak.

Zeitindah pehzulh in a cawnpiak ti a si ahcun, “CCC No. 3132 ah Khrihfa hna nih milem le zuk hna upat peknak cu milem hna kha Pathian can ah nan bia lai lo timi nawlbia pakhatnak he aa ralchanh lo. Biatak tein zuk kha upat hmaizahnak cu, cu zuk cuangtu cungah khan ruahnak a phan. Cu zuk kha upatnak a petu cu, cu zukcuangtu kha a upat a si. Zuk hna upat hmaizah pek cu “Zuk cuangtu kha upat peknak lawng a si i Pathian bantuk in biakmi a si lo,” tiah biakmi siloin upat hmaizahnak menmen a si, tiah a cawnpiak. Zuk le milem hna cu thilri sawhsawh an si ko i (cu thil) cu hna nih Biaknak lei i Pathian biaknak kha a pe lo. Asinain, cu hna a hnuphen ah zuk (milem) sinah hmaihoih nak cu, cu zuk (milem) ah a dong lo i, cu zuk (milem) cuangtu sinah hmai a hoih mi a si. Cunglei i konglam vialte cu Catholic nih phungning in a cawnpiak mi lawngte an si i zungzal in a mi hna kha zeitindah Pathian nan biak nan upat lai timi thawkin ngakchia te thawkin a cawnpiak. Cucaah a theithiam cangmi ngakchia te hmanh nih milem le zuk hna biaknak le upat peknak kha `tha tein an theih i an thleidan thiam. A biapi bikmi cu thinlung a si.

Cunglei i cawnpiaknak ning in Jesuh zuk kha khukbil in upatnak kan pek tikah atu kan mit in kan hmu kho lo nain Jesuh kha khukbil lukhun in kan upat mi a si ko. Zuk-milem kha Jesuh Khrih taktak a si tiin biakmi a si lo. Nu Mary milem hmai i khukbil in upatnak kan pek zongah Bawinu cu Jesuh nih a rak hmanmi nu pakhat Pathian nu a si ti theihawk a si. Vancung mi hna milem, Lamkaltu hna zuk le milem hmai i khukbil in upatnak pek tik zongah cu milem hna dot lawngah donghter loin cu milem cung cuangtu hna cu a rak um taktak mi an sinak kong, Pathian nih a rak hman mi hna an sinak kong, annih nih zohchunh awktlak lungthin hna kha i theih `than in i zohchunh nak ca lawngah an tuahmi a si. Cuti an tuah tikah milem an biak tiin kan soisel, kan congoih hna ahcun nang cu a palh tuk mi na si lai. Cu thil hna kha Pathian can ah an biakmi a si lo ti kha Pathian nih a hngalh dih. Upat peknak a tuah ti a theitu cu zeizong vialte a hngal dih tu Pathian a si. Budang hawile hna nih lenglei zohnak men in zeitluk soisel congoih ko hna seh. Pathian nih a dikmi a theih i kan halmi a kan pek paoh cu zeihmanh thinphan awk a umlo i kong kannih nih lungthiang tein kan um ding a si ko. Lungretheih hnahnawhnak i pek ding a si lo.
Biadonghnak ah kannih nih Bible chung i Pathian nih a onh lomi milem, zuk kong kan zoh tik le kan hlathlai tikah a dikmi cawnnak le zohnak ngeih kan herh. Zeibantuk biaknak phun kha Pathian nih a huat timi theih a hau. Pathian nih zei bantuk milem le zuk hna ker le tuah a khamh timi theih a herh. Kapkhat lei in Pathian nih tinhnak ngei in zei bantuk milem le zuk hna a tuah/ a serter timi zong kan hngalh a hau ve lai. Abikin theih awk cu Bible hlun chan lioah zeizong vialte a ser i Israel mi kha a mi hna caah a rak thimmi Pathian Israel mi a silomi, miphun dang hna pathian (khuahrum bo) tampi, khuahrum pathian hna an rak um timi zong kan theih a hau lai. Pathian nih cu bantuk nunnak ngei lo khuahrum bo hna a huat i cu khuahrum bo hna duhnak kha Israel mi hna nih an zulh in an palhsualnak hnga lo a rak phang. Nawlbia bantuk ah a chiah i a rak chim ko hna nain zaangder mi, Israel mi hna cu an pawngkam i a ummi miphun dang hna pathian kha an biak i an palh sualtawn caah Pathian le Israel mi hna karlak thil sining, Israel mi le miphun dan hna karlak Pathian nih zeitluk in a thin a hung tinak kong kan theih. Ahman mi Pathian le Pathian dik kong Bible nih zeitindah a chim timi kong kha a ra lai mi dal ah kan chim`than te lai.

*Hi kong a dihcang*