Sacrament Hna

Sacrament of Baptism (Baptisma peknak)
KRIFA SINAK SACRAMENT HNA
================================

1212. Krifa sinak sacrament hna cu tipilnak, thiang thlarau peknak le Bawipa thisa hna hi an si i mah hna hi Khrihfa nunnak a hrampi an si. Khrih vel thawngin Pathian nunnak hrawmnak a si i, mihring nunnak he aa lo. Zumtu hna cu tipilnak in a thar mi hrin an si; Thiang Thlarau peknak in thazaang thawnter an si i Bawipa thisa ah zungzal nunnak rawl kha an hmuh. Mah Khrihfa sinak sacrament hna thawngin annih nih Pathian nunnak hmuhnak ah an thang i dawhsiannak tling lei ah an kal.

I. MAH SACRAMENT CU ZEITINDAH AN AUH?
=======================

1214. Mah sacrament cu tipilnak ti auh a si; tipil cu ti chungah hnim asiloah ti chungah pil tikha a si; ti chung i pilnak nih tipil a ing mi kha Khrih a thinak chungah vui a sinak kha a sawh i ti in a vun chuah thannak nih Khrih he a thawhthannak kha "ser thar mi " mi in thawhter a sinak kha a sawh. ( 2Cor 5:15; Cf.Rom 6:3-4; Col 2:12)

1216. Mah tikhawlhnak hi ceuternak ti zong an auh, zeitintiah mah cawnpiaknak a hmuh mi hna cu, an thiehthiamnak ah, ceunak kha an hmuh.." Tipilnak ah bai kha an cohlan cang caah," mah bia cu mi vialte kha ceunak in a ceuter mi cernak taktak a si." i, tipil a ing mi kha ceunak a pek i, amah cu ceunak fa ah a cang i, amah hrimhrim ah ceunak ah a cang. ( Jn 1:9; 1Th 5:5; Heb 10:32; Eph 5:8)

"Tipilnak cu aa dawhbik le a sugnlawi bik mi Pathian laksawng a si… Tipilnak cu kannih nih laksawng, vel, chiti thuhnak, ceuternak, thih khawhlonak puan, hrinthannak ti in khawlhnak, tacik le a sungbik mi laksawng tiah kan auh. Tipilnak cu laksawng tiah kan auh, zeicahtiah mah ngeih mi a ngeih lo mi hna cungah, pek mi a si; vel in kan  auh; zeicahtiah misual mi hna sin hman ah pek mi a si; tipilnak tiah auh a si, zeicahtiah sualnak cu ti chungah vui a si; chiti thuhnak cu tlangbawi le siangpahrang hna bantuk in, chiti thuhmi siter an si caah a si; ceuternak sinak hna ceunak kha chuahter caah a si; puan cu kan ningzahnak a khuh caah a si; tacik cu a kan kilvengtu le Pathian nih a uk mi kan sinak hmelchunhnak a si." (St. Gregory Nazianzus)

II. KHAMHNAK KHUAKHANNAK AH TIPILNAK
==========================

Biakam hlun ah tipilnak kong a langhter chung cang.

1217. A thiang zarhte ni thawhthan zan hngahnak  Missa ah khan tipil peknak ca i hman hnga mi ti thluachuah peknak kha kan tuah. Mah thluachuah peknak thlacamnak ah, khamhnak tuanbia ah tipilnak biathuk a langhter chungmi thil lianngan a tuah mi kong kha kan hmuh hna.(Tipilnak cauk chung i ti thluachuah peknak cauk kha zoh ding)

1218. Vawlei hramthawk can in ti cu nunnak le theitlainak hrampi a rak si cang. Pathian thlarau cu ti cungah aa chawk tiah Baibal thiang nih a ti. (Gen 1:2)

1220. Vawlei in a rak chuak mi ti cu nunnak hmelchunhnak caah a si ah cun, rilipi ti cu thihnak hmelchunhnak a si i vailam biathuk caah a dir kho. Mah hmelchunhnak in Tipilnak cu Khrih thihnak he i kawmhnak kha a sawh.

1221. Rili sen tannak nih Isreal miphun hna kha Egypt sal cannak a langhter hna i Tipilnak nih a rak chuahpi ni luatnak kong kha a thanh.

1222. Hmanungbik ah tipilnak cu Jordan tiva an tannak ah a muithlam a cuang i, Pathian miphun hna nih Abraham tefa hna sinah biakamh mi rian kha laksawng ah an co bangin, zungzal nunnak muithlam a  si. Mah roconak kong biakamnak cu Biakam thar ah a tling.( Joshua 3:1-4;18)

Khrih tipilnak
===========

1223. Biakam hlun muithlam vialte cu Khrih Jesuh ah an tling dih. Jesuh nih mi zapi lakah a nunnak cu Jordan tiva ah Tipil petu Johan sinin tipil a in hnu ah aa thawk. (Cf. Mk 3:13) A thawhthan hnu ah Khrih nih a lamkaltu hna kha a pek hna: " Cucaah va kal law miphun vialte kha va cawnpiak hna u, Pa le Fapa le Thiang Thlarau min in tipil va pe hna u law, kan fial mi vialte hna kha zulh awkah va cawnpiak hna uh." ( Mt 28: 19-20;Mk 16:15-16)

1224. Kan Bawipa cu amah lungtho tein Johan tipilnak ah a pum kha a pek, cucu misual vialte hna nih, "dinnak vialte kha an tuah dih nak " hnga caah a si. (Mt 3:15) Jesuh a umtu ning cu amah le amah a niamternak kha a langhter mi a si. (Phil 2:7) a hmasa sernak ah ti cungah aa chawk mi thlarau sernak thar a phan cang lai tinak caah Khrih cungah a tum i, Pa nih Jesuh cu " ka dawtbik mi Fapa" tiah a phuan. (Mt 3: 16-17)

1225. Khrih nih a lanhtaknak khan mi vialte caah Baptisma cerhti kha a hung cang hna, mi vialte sinah a phuan. Jeruslem in a in hnga mi teimhinnak kha a in hnga mi " Tipilnak " tiah a chim cia cang. (Mk 10:38; Lk 12:50) Vailam an tahmi  Jesuh a hnak in a luang mi thi le ti cu tipilnak le Bawipa thisa phun, nunak thar i sacrament hna an si. (Jn 19:36; 1 Jn 5:6-8) Mah can thawk cu Pathian pennak chungah luh awk caah " ti le thlarau in hrin than" cu a si kho mi ah a rak cang.(Jn 3:5)

"Khoika ah tipil na in ti kha hngal tuah, khoika in tipil in cu a ra ti kha hmuh tuah, Khrih vailam cungin, a thihnak in asiloahcun khua zei indah a si hnga. Mah ka ah biathuk cu a zapi tein a um dih.; anih cu nangmah caah a thih. Amah chungah nangmah cu chanh na si, amah chungah nangmah cu khamh na si." ( St. Ambrokse)

Bupi chung i Tipilnak
=================

1226. Penticost nithawk in Bupi nih a thiang Tipilnak kha a rak tuah i a rak pek zungzal. St. Peter nih a phungchim mi kha khuaruahhar in a ngai mi hna sinah fiang tein a thanh; " nan sualnak i ngeihchih u law nan sualnak ngaithiamnak caah Jesuh Khrih min in nan zapi in tipil in dih u law, Thiang Thlarau laksawng kha nan hmuh uhlaw." (Lam 2:28 ) Lamkaltu hna le amah a bawmtu hna nih Jesuh a zum mi hna sinah Tipilnak kha an pek hna, Pathian a tih mi hna le lawki mi hna kha .(Cf Lamk 2:41; 8:12-13;16:15) tipilnak cu zumhnak he aa pehtlai mi in hmuh zungzal a si; " Bawi Jesuh kha zum uhlaw nangmah kha khamh na si lai i nan chungkhar zong khamh nan si lai….cuka bak ahcun a chungkhar dihlak he tipil kha a pek hna."( Lamk 16:31-33)

1127. Lamkaltu pawl a chim ning in zumtu cu Tipilnak thawngin Khrih a thihnak he i komhnak chungah a lut, amah he vui a si tikah amah he a thothan;

Khrih Jesuh chungah tipil a in mi kannih vialte cu thihnak chungah tipil kan si ti kha nan hngal lo maw? Cucaah kannih cu amah he tipilnak thihnak chungah vui kan si i, Pa Pathian sunparnak nih Khrih kha mithi sinin a thawhter bangin kannih zong nunnak thar ah kan nunter ve lai." ( |Rom 6:3-4; Col 2:12)

                        Tipil a in mi hna cu " Khrih kha an i hruk ." ( Gal 3:27) Thiang Thlarau thawngin tipilnak cu a rawk kho lo mi Pa Pathian bia  thlaici cu a nunnak a pek mi thatnak kha a chuahter. ( 1Pt 1:23; Cf. Eph 55:26) Tipilnak kong ah St. Augustine nih a chim; " Bia cu thilri chuahpi a si, i thilri cu sacrament ah a cang."

TIPILANAK SACRAMETN PEK NINGCANG
========================

Khrihfa si hramthawknak

1229. Lamkaltu hna chan in Khrihfa pakhat sinak caah thil kha a dotdot in tlinh arak hau. Khuatlawn bantuk a si. Mah khualtlawnnak cu rianrang in dih khawh a si lo, asiloah duhsa tein tuah a si, sihmansehlaw a herh mi thil tete cu a um zungzal a hau; Pathian bia cawnnak , lungthlennak a tel mi thawngtha bia pomnak, zumhnak phuannak, tipilnak hrimhrim, Thiang Thlarau tawihnak le Bawipa thisa hlannak hna an si.

1230. Mah Khrihfa si hramthawhnak hi a can le a hmunhma nih rak ngeihning in a tuahser ning aa dang ngaingai. Bupi a thawkka hrawngah khan Khrihfa si hramthawknak hi a thangcho ngaingai ti kha hmuh a si. Pathian bia cawn lio can ah timhtuahnak a rak ngeih mi hi a phunphun a si i  a donghnak ah Khrihfa si hramthawknak sacrament tuahsernak ah a tlinnak a phan.

 

1231. Ngakchia tipilnak an hmannak ka ah Khrihfa si hramthawknak ca  timhtuahnak cu a tawi khawh chungin tuah a rak si. Ngakchia tipilnak kha an hman tikah cun tipil hnu i cawnpiaknak kha a herh than, cu lawng a si lo , pumpak thannak ah tipil pek zong a theipar a tlai a hau. Hika zongah Pathian bia cawnnak cu a herh khun mi a si.

1232. Vatican II nih Bupi caah upa Pathian bia a cawn mi hna caah karhlan tampi a um mi tuahsernak kha a hman than. Mah council nih Mission rian hna ah K5rifa phungbia nih a rak ngeih cia mi lengah Khrihfa biaknak he a kulhkalh lo mi a cheu miphun hna i tuahser ningcang zong hman khawh awkah nawl a pek.

1233. Tuchan ah upa Khrihfa si hramthawhnak cu Pathian bia cawngtu sinak in luhnak khan aa thawk i Khrihfa si hramthawhnak sacrament pathum hmuh tinak ah a donghnak a phan; mah hna cu tipilnak,Thiang Thlarau peknak le Bawipa thisa hlannak hna hi an si.

Tuahser ningcang cawnnak
======================

1234. Tipilnak sacrament asullam le a vel cu tipil peknak ningcang ah fiang tein hmuh a si. Tipil peknak ningcang le chim mi hna kha zulh in zumtu mi pakhat cio chung i a chuah hnga mi rumnak chungah luhpi a si.

1235. Tipilnak hramthawknak ah vailamtah hmelchunhnak tuah a si, mah vailamtah hmelchunhnak in Khrih ta a si hnga mi kha Khrih tacik inkhenh a si i vailam in Khrih nih a kan hmuhpiak mi khamhnak vel kha a sawh.

1236. Pathian bia relnak nih tipil a in mi hna le aa pum mi vialte hna kha phuan mi biatak nih ceunak kha a pek hna i zumhnak phuannak kha a chuahter. Zumhnak phuannak cu tipilnak he then khawh a si lo . A ngai te ah tipilnak cu zumhnak sacrament a si, zeicahtiah tipilnak cu zumhnak nunnak chungah luhnak sacrament a si.

1237. Tipilnak cu sualnak in le sualnak a chuahtertu khuachia kut in luatnak a si caah khuachia thawlnak thlacamnak kha voikhat asiloah a tam deuh in tipil a ing mi cungah campiak a si, cun tipil petu nih Pathian bia cawngtu kha chitu a thuh,, asiloah a cungah a kut a chuan, i seitan kha fiang tein a hlawt, Cu bantuk in timhtuah a si hnu ah amah cu Bupi chungah ap a si. (Cf. Rom 6:17)

1238. Tipil peknak ah hman hnga mi ti kha Thiang Thlarau auhnak in thianter a si. Pathian nih Fapa thawngin Thiang Thlarau kha ti cungah a rak thlahnak hnga caah Bupi nih thla a cam, cucu mah ti in tipil pek a si hnga mi nih ti le Thlarau in hrinthan an sinak hnga caah a si. (Jn 3:5)

1239. Tipilnak sacrament ah a biapibik mi cu Tipil peknak a si. Tipilnak nih sualnak caah thihnak le Thumkomh Pathian nunnak chungah luhnak kha a sawh i a canter taktak. Mah hi Khrih a lanhtak biathuk le pumkhat sinak thawngin a si. Tipil peknak cu ti chungah voithum hnim in pek a si. Sihmansehlaw hlan lio pi in cal ah voithum ti tawinak zong in pek a si.

1240. Mah voithum hnim kha  petu a chim mi bia he hmunhkhat ah tuah a si: " N…., Keimah nih nangmah kha Pa le Fapa le Thiang Thlarau min in tipil kan pek." Thumkomh Pathian min chim lio ah tipil a ing mi cu voithum hnim in voithum thawhthan a si.

1241. Chiti thiang thuknak, Bishop nih thluachuah a pek mi a si i tipil a hmuh thar mi cungah Thiang Thlarau laksawng a hmuhnak kha a sawh, amah cu Khrihfa ah a cang, cucu thiang thlarau i chitu thuh mi a si cang i tlangbawi, siangpahrang le Profet in chiti thuh mi Khrih pum cungah a luh cang tinak a si.

1242. Tipil pek dih hnu in chiti thuh mi nih Bishop ah a pek  lai mi voihnihnak chiti thuhnak kha a thanh i cucu thiang Thlarau peknak kha a si.

1243. Puanrang nih tipil a ing mi cu " Khrih kha a hruk" ti kha a langhter. (Gal 3:27) Khrih he a thothan cang tinak a si. Phazawngdan kha lanhtak Phazawngdan in vannak nih Khrih nih tipil a in mi kha ceunak a pek tinak a si. Khrih chungah tipil a ing mi hna cu "vawlei ceunak an si." (Mt 5:14; Cf. Phil 2:15)

            Tipil a ing thar mi cu a tu ah, Fapa ngeihchun chungah Pathian Fa   a si cang i Pathian fale hna i thlacamnak "vancung a um kan Pa "kha a cam khawh cang.

1244. Voikhatnak Bawipa thisa hmannak: Nupi thitnak puan kha a hruk cang  Pathian fa a si cang hnu cun tipil a ing cang mi cu "Tuufa nupithit rawl danghnak ah " ( Rev 19: 9 ) luhnak nawl a hmuh cang i nunnak thar rawl a si mi Khrih pum le thi kha a cohlang kho cang.

1245. Thluachuah peknak in tipilnak cu donghter a si. Nausem ka tipil peknak ah nu thluachuah pek nak hi special in chiah a si.

IV. AHODAH TIPILNAK A HMU KHO?
=========================

1246. Tipilnak a hmu rih lo mi paoh le mah bantuk mi hna lawng cu tipilnak pek khawh a si.

Upa Tipilnak
==========

1247. Bupi a thawk ka in upa tipilnak cu thawngtha a thar in phuannak kapaoh ah hman a rak si. Cucaah tipil hmuhnak ca i timhtuah nak cu a biapi ngaingai mi a si. Mah Khrihfa zumhnak le nunnak chung i a hram vun thawknak nih hin Pathian bia a cawn mi hna kha Tipilnak, Thiang Thlarau tha peknak le Bawipa thisa chungah Pathian vel kha hmuh awkah a remhpiak hna.

1248. Tipil a ing hnga mi hna Pathian bia cawnpiaknak cu lungthlennak le zumhnak ah nutling patling an si awk caah a si. Pathian bia cawnpiak mi cu Khrihfa nunnak a zapi tling tein an zulh khawhnak  hnga caah a si i khi can chungah zultu hna cu an Saya Khrih he i komter awk caah a si. Pathian a cawn mi hna nih cun khamhnak biathuk chung le thawngtha  ziaza nunnak ah a ningcang tein luhpi ding an si. Annih kha zumhnak nun, Biaknak le Pathian miphun i dawtnak chungah pakhat hnu pakhat in hngalhter ding an si.

1249. Pathian bia a cawn mi hna cu Bupi he aa kawm cia mi an si cang, Khrih chungkhar an si cang i annih cu zumhnak ruahchanhnak le dawtnak nun ah an nun lengmang cang. Dawtnak le siaherhnak in Bupi nih annih kha a fale ti in a kuh cang hna.

Ngakchia tipilnak
==============

1250. Sualnak chungah a tla mi minung sinak le sualhram i neh in hrin an si caah ngakchia hna cu khuamui thawnnak in luatter awkah le Pathian fale i luatnak chung i hruaiawk caah tipilnak in hrinnak thar cu an herh ve. (col 1: 12-14) Bawi Jesuh nih " Ngakchia hna cu ka sinah rat rater ko hna u, annih kha kham hna hlah u, " a ti, ( Mk 10:14) khamhnak vel kha man lo in pek a sinak cu ngakchia tipilnak ah phun dang tein a langh. Bupi le nu le pa nih an chuah hnu tlawmpal ah tipilnak kha an pek lo ahcun ngakchia cungah a man a sungbik mi Pathian fa sinak vel kha an al ah a cang.

1251. Khrihfa nule pa hna nih mah tin tuah mi  hi Pathian nih an sinah a ap mi nunnak cawmtu an si ning in a si ti kha an ngaithiam lai.

1252. Ngakchia tipilnak hi Bupi tuanbia ah philh kholo mi ro lung a si. Kum zabu pahnihnak thawk cu mah kong hi fiang tein an rak tial cang i, Lamkaltu hna phungchim hram an thawk lio khan an chungkhar dihlak in tipil an hmuh tikah ngakchia hna zong tipil pek an si theu lai  ti hi a si kho ngai ngai mi a si. (Cf. Lamk 16;15; 33;18;8 1Cor 1;16)

ZUMHNAK LE TIPILNAK
====================

1253. Tipilnak cu zumhnak sacrament asi. Mk 16:16) Sihmansehlaw zumhnak nih zumtu Khrihfa bu kha a herh. Bupi zumhnak chung lawngah zumtu pakhat cio nih an zumh khawh. Tipilnak caah a herh mi zumhnak cu a tling mi le nutling patling zumhnak a si rih lo , a thawk ka lawng lawng a si. Tipil intu  asiloah  lutlaitu kha hal a si: " Pathian Bupi sinin zeidah nah al?" Vun phit mi cu:" Zumhnak ti hi a si.

1254. Tipil a ing cia mi vialte caah upa an si zong ah ngakchia an si zongah zumhnak cu tipil hnu ah a than hrimhrim awk a si. Mah ruangah Bupi nih kumfate Thawhthan hnga zan ah tipil lio vun thar chuahnak cu a tuah. Tipilnak ca timhtuahnak nih nunnak thar in luhnak kutka tiang lawng kha a hruai. Tipil nak cu Khrihfa zumhnak vialte a rak chuahnak a si mi Khrih chungin nunnak thar a hram a si.

1255. Tipilnak vel a vung langhnak hnga caah nu le pa i bawmhnak cu  biapi ngaingai. Cubantuk in lutlaitu  nu le pa zong an si ve: annih cu zumhnak ah an feh awk a si, tipil a ing ka mi hna kha, upa an si ah, ngakchia an si ah, Khrihfa nunnak lam ah an hruai khawh hna lai. An rian cu Bupi riantuannak taktak a si. Khrihfa bu a dihlak zong nih Tipilnak in hmuh mi vel a thannak hnga le zohkhenh kilvennak ah tavuan an ngeih dih.

V. AHODAH TIPIL A PE KHO?
========================

1256. Tipilnak a pe hnga mi minister cu Bishop le siangbawi an si i, Deacan hna zong an si. A herh ahcun, ahopoh, tipil a ing rih lo mi hman nih a herh mi tinhnak a ngeih ahcun tipil an pek khawh. A herh mi tinhnak cu bupi nih tipil a pek lio i a tuah mi kha tuah duhnak le thumkomh Pathian min in tipil peknak kha hman duhnak lungthin a si. Bupi nih mah tin a si khawhnak lam kha Pathian nih mi vialte khamh  aduh hna ti mi le khamhnak caah tipilnak  a herh tinak ah a hmuh. (Cf. 1Tim 2:4)

VI. TIPILNAK A HERH
==================

1257. Bawipa hrimhrim nih tipilnak cu khamhnak caah a herh tiah a fehter mi a si. ( Cf. Jn 3:5) A zultu hna kha vawlei khua zakip ah va kal law tipil va pe hna. (Cf. MT 28:19-20) Thawngtha bia kha a thei mi hna le hi sacrament hna kha  a hal kho mi hna caah tipilnak cu khamhnak caah a herh. ( Cf. Mk 16-16) Bupi nih a zungzal a hmun mi thluachuahnak chung luh awk caah tipilnak ti lo cu  lamdang zeihmanh a hngal lo: cucaah tipil a ing kho mi vialte cu " Ti le Thlarau in hrinthan an sinak " hnga caah Bawipa sinin a hmuh mi rian kha a tolhnak hnga lo aa ralring. Pathian nih khamhnak cu Tipilnak sacrament ah a hrenhchih, Sihmansehlaw amah tu cu a sacrament hna nih an hreng lo.

1258. Bupi nih Tipilnak hmuh hlanah zumhnak ruangah a thi mi hna cu Khrih ca le Khrih he an thihnak in tipil an si tiah feh tein a pom zungzal. Mah thi in tipilnak hi, tipilnak ca duhnak lungthin bantuk in Tipilnak cu sacrament cu an si lo.)

1259. Tipil in hlanah a thi mi Pathian bia a cawng lio mi hna cu tipilnak hmuh an duhnak lungthin le an sual ngeihchihnak lungthin he sacrament in an hmuh khawh lo mi khamhnak kha an hmuh lai.

1260. Khrih cu mi vialte caah a thih caah le mivialte cu tinhnak pakhat te ah auh dih kan si caah, kannih amah Pathian lawng nih a hngalh mi lam in Thiang Thlarau nih lanhtak biathuk hrawmtu sinak kha a siter khawh dih tiah kan pom ahau. Khrih thawngtha le a bupi a hngal lo mi paoh, sihmansehlaw biatak kha a kawl i amah a theihthiam ning in Pathian duhnak a tuah mi paoh cu khamh kho an si. Mah bantuk mi hna nih a herh ti kha an hngalh ahcun duhnak tipilnak kha fiang tein an ngeih  ko lai tiin ruah khawh a si.

1261. Tipilnak  in loin  a thi mi ngakchia hna kong ah Bupi nih Pathian zangfahnak sinah a ap dih ko hna, zeicahtiah Bawipa nih"ngakchia hna cu ka sinah rak ratter hna u, amah kha khamh hna u tiah a ti. (Mk 10: 14, Cf. 1Tm 2:4) Mah bia in tipilnak in loin a thi mi ngakchia hna caah khamhnak lam a awng ko tiah ruahchanhnak a kan ngeihter. A biapi bik mi cu ngakchia hna kha a thiang mi tipilnak thawngin Khrih sin ratnak kha khamh lo ding kha a si.

VII. TIPILNAK VEL
===============

1262. Tipilnak a thatnak hna cu tipil pek lio i tuahsernak ah kan hmuh khawh a si ko. Ti chung hnimnak nih thihnak le thiannak lawng si lo  in, hrinthannak le tharthannak zong a sawh ve. Cu ticun a biapi mi thatnak phunhnih cu sualnak in thiannak le Thiang Thlarau ah a thar ah hrinnak hi a si. ( Cf. Lamk 1:32; Jn 3:5)

Sualngaihthiamnak caah
====================

1263. Tipilnak in sualnak vialte sualhram le pumpak sualnak he ngaithiam asi i sualnak ca  dantatnak in ngaithiam a si. Hrinthan asi mi vialte hna caah Pathian pennak chung i a luhnak ah a donkhantu  zeihmanb a tang ti lo.

1264.Sihmansehlaw vawlei cung i in hnga mi sualnak man pawl cu tipil a ing cia mi hna sinah a tang ko, cu hna cu sifah temhnak, zawtfahnak le thatlonak le ziaza le derthawmnak ti bantuk pawl kha ansi i, pupa phungbia ah " thisa duhnak" an ti mi sual duhnak lungthin cu a tang ko. Mah sual duhnak he i paih awkah chiah piak kan si i , sualduhnak lungthin kha zulh lo in Jesuh Khrih kha vel in pasal lungthin in kan do ahcun zeihmanh harnak a kan pek kho lo. A ngaite ah cun "tlik aa zuam mi hna nih a phung ning tein aa zuam lo ahcun teinak luchin cu a hmu lo." ( 2tim 2:5)

"Ser thar mi"
===========

1256. Tipilnak nih sualnak vialte lawng in a thenh  a si lo, tipil a ing tharmi kha "ser thar mi " Pathian fa ah lak mi ," Pathian sinak a hrawmtu "(2Cor 2;17; 2Pt 1:4; Cf. Gal 4:5-7) Khrih member ah amah he rocotu ( Cf. 1Cor 6:15 ; 12:27; Rom 8:17)Thiang Thlarau biakinn ah ser a si.( Cf. 1Cor 6;19)

1266. Thiang Bik thumkomh Pathian nih tipil mi kha thianternak vel, thanchonak vel ( dinnak vel) a pek;

- Pathian sinin a si mi ziaza tha hna thawngin Pathian kha a zumhter khawh, aa ruahchan khawh i a dawhter khawh;

- Thiang Thlarau laksawng hna thawngin Thiang Thlarau forhfailnak tangah nun khawhnak le tuahkhawhnak thawnnak kha a pek.

-Ziaza thatnak hna thawngin thatnak ah a thangter khawh hna, Hi bantukin Khrihfa i phung cung nunnak vialte cu tipilnak ah thianh a si dih.

Bupi, Khrihpum he I pehnak
======================

1267. Tipilnak nih Khrihpum i member ah a kan ser; Cucaah kannih cu pakhat le pakhat member (cheubang) kan si. ( Eph 4; 25) Tipilnak nih Bupi he pumkhat a kan siter. Tipilnak cerh in biakam thar Pathian miphun pakhat cu a rak chuak, mahnih hin miphun vialte hna i, i dannak le minung sinak khaukhihnak, nunphung miphun le nupa sinak vialte kha a hlanh dih. " zeicahtiah Thiang Thlarau pakhat in kannih vialte cu pumkhat chungah tipil kan ing dih cang." (1Cor 12:13)

1268. Tipil cia mi hna cu " Thlarau inn ah sak awkah , a Thiang mi tlangbawi phun si awkah, a nung mi lung hna" ah an cang. ( 1Pt 2:5) Tipilnak nih an nih tlangbawi sinak kha an hrawm cang. Annih cu thim mi miphun, siangpahrang tlangbawi phun, a thiang mi miphun, Pathain taa a si mi miphun an si i, annih khuamui chung i amah i khuaruahhar ceunak chungah a auhtu i thil lianngan a tuah mi hna kha an thanh lai." (1Pt 2:9) Tipilnak ah zumtu vialte hna tlangbawi sinak covo kha a pek.

1269. Bupi member pakhat a vung si hnu cun Tipil a ing cang mi pakhat cu amah taa a si ti lo, kanmah caah a thi i a thothan mi Khrih taa a si cang. (Cf. 1Cor 6:19; 2Cor 5:15) Atu thawk cun amah cu midang tang  i dawr awkah auh a si cang, Bupi pumkhat sinak chungah midang rian va tuanpiak ding le Bupi hruaitu hna bia ngai awk kha a si cang. (H eb 13: 17), Upatnak le tlaichanhnak kha a ngeih cang hna lai. ( Cf. Eph 5:21; 1Cor 16:15-16; 1Th 5:12-13; Jn 13:12-15) Tipilnak cu tuanvo le rian a rak chuaknak a si bantuk in tipil a ing cang mi hna nih Bupi chungah hmuhnak nawl a ngeih mi a um ve; Sacrament hna hmuh awk, Pathian bia in cawm siawk le a dang Bupi nih thlarau lei bawmhnak in thazaang laknak nawl kha a hmuh hna.

1270. Pathian fale ah hrinthan an si cang bangin annih Bupi Pathian sinin  an hmuh mi zumhnak kha mi hmai ah an phuan lai i Pathian hna i lamkaltu rian le phungchimnak rian ah an i tel lai.

Khrihfa pumkhat sinak ah Sacrament in temnak
=====================

1271. Tipilnak nih Khrihfa vialte hna pumkhat sinak hram kha a derh, Catholic Bupi he pumkhat sinak tling a ngeih rihlo mi hna zong kha a telchih hna." Khrih kha a zum i tha tein tipil a ing mi hna cu a tling lo ko nain Catholic Bupi he pumkhat sinak kha phunkhatkhat in an ngei. Tipilnak ah zumhnak in thiamco an si cang caah annih cu Khrih auhnak nawl kha an ngeih i, Catholic Bupi hna nih u le nau ti in pawmhlawm khawhnak lam kha a um." Cucaah Tipilnak nih tipilnak in hrinthan a si mi vialte hna lakah khan sacrament phun in pumkhat sinak hri kha a hren.

Hrawhkhawh lo mi Thlarau ngiatnak
=======================

1272. Tipilnak nih Khrih he pumkhat siter a vun si tikah tipil a ing cang mi pakhat cu Khrih muisam a keng cang. Tipilnak nih Khrihfa kha hrawh khawh lo mi Thlarau lei ngiatnak in Khrih taa a sinak tacik kha a khenh. A zei sualnak hmanh nih mah tacik kha a hrawk kho lo, Sualnak nih tipilnak kha khamhnak thei atlaiter khawh lo hmanh ah, (Cf. Rom 8:29) Vei a si hnu ah cun a za cang i nawlh than phun a si ti lo.

1273. Tipilnak in Bupi chungah pumkhat si hnu cun zumtu hna cu Khrihfa biaknak caah thianter an si cang. Tipilnak tacik nih khan Khrihfa hna kha Bupi biaknak ah i tel in Pathian rian kha a tuanter khawh cang hna i tipilnak in an hmuh mi tlangbawi cannak kha a thiang mi nunnak le dawtnak riantuannak in an hman khawh.

1274. Thiang Thlarau nih kannih kha "Bawipa tacik" in " khamhnak ni caah" a kan khenh cang.(Eph 4:30; cf. 1:13-14;2Cor 1:21-22) Tipilnak hi zungzal nunnak tacik taktak a si. (St. Irenaeus)Hi tacik kha a dongh tiang a keng i tipilnak a herh mi kha zumhtlak in a zul mi zumtu Khrihfa cu "zumhnak hmelchunhnak in khenh in a tipilnak zumhnak zumhnak he, Pathian hmai hmuh kha i ruahchan in le thawhthannak kong i ruahchan in hi vawlei nunnak in a chuak kho te lai.

Laknak: Chin Catholic Tuurun (Website)