Thumkomh Pathian Hla

CUNG LEI AH I THIAL KHAWHNAK
 Atuah Tlangbawi nih laksawng a vun thlir tikah kanmah zong “Kan lung dilak thlir” kha a kan duh. Mahhi thil a ti kho mi hmanthlak a si. Khrihfa mi hna biaknak phung chungah khan hi vawleipi ahhin na hmuh lai, cucu tuancem in an rak tuahmi can ah khan a rak um. Cun kan thinlung kha Vanlei ah kan thlir.

Caan dongh lai i a tlung dingmi thil hna kha (Biathlam 1:10, 4:1-2) chungah khan zoh. Kanmah cu thlarau nih Van ah a kan cawi. Atu thokin, zumhnak in biatak kha zoh hna u sih law, hmuhnak in kal ti hlah usih. 

Cu asi caah Van ahcun zeidah kan hmuh lai? Kan hngalh mi ah kan pawngte ahhin mithiang mi le Vanmi kha an um. Thil tampi ruangah hin hla kan sa, Vanmi le mithiang mi hna zong nih Van sui`thutdan hmai ah hla an sa ve (Biathlam 4:8, Isaiah 6:2-3).

Nitlak lei ram ahcun “Sanctus” asilo le Athiang, Athiang kan ti, asilo le “Thumkomh Pathian” hla kan ti. Nichuah lei ahcun Trisagion asiloah Thrice-Holy-Hym (Thumkomh Athiang mi hla); an ti.

Cun a sangbik mi Eucharist raithawinak kha a hung chuak, a lianngan mi Eucharistic Thlacamnak asiloah (Anaphora) ti a si. Hika ahhin a hung fiang mi ahcun, Biakam thar cu cauk a si lo. Tuahsernak kha a si, i cu tuahsernak cu Eucharist a si. Khrihfa bu kip ahhin Eucharistic Thlacamnak kha a um, asinain thil umtuning cu an i khat dih ko.

The Epiclescis. Mahhi cu Tlangbawi nih laksawng cung i a kut a chiah i Thiang Thlarau a auhnak kha a si. Mahhi cu thil lianngan Vancung he i tonnak kha a si. Nichuahlei mi nih an theih hngalhtuk mi a si.

An dirhnak tuanbia cu chikkhatte Thiang Thlarau le Bia hna nih thil hna kha changreu le mitsur hang ahcun pum le thi ah le thlarau le Jesuh Khrih Pathian i sinak ah aa thlennak kong kha (The Narrative of Institution) an ti mi kha a si. Atu ah tlangbawi nih hmanungbik zanriah sining (drama) kha a chim.

Jesuh nih amah biakam raithawi thar chuahnak i rawl a ser lio caanah, hi pehtlaihnak tuah mi kha a si. Exodus a ngan (12) nak cu Lanhtak puai i Pathian biakning phung kha a si. Thawng`tha hna cu Eucharistic prayer (changreu le mitsur hang) eidin lio caan i thlacamnak a si. Mahhi hrai hi ka thi chiahnak a si, hi thi cu a thar mi zungzal a hmun mi biakamnak a si... hi bia hi a chim menmen mi a si lo, Khrih minung in a chimmi a si, Ahodah a hrampi Missa raithawinak conglawmhnak i hman mi cu a si. Bawipa zanriah i athiangmi order nih a sining taktak kha a thlen “tlangbawi tu cu a dang Khrih ah a cang ve”

Jesuh nih azultu hna le anmah a vun chawngtu hna kha Missa raithawinak tuah awkah nawl a pek hna i hitin a si “Mahhi keimah philhlonak caah tuah u (ICor. 11:25). Jesuh nih “mahhi tuah u” tiah nawl a pekmi hna kha i cinken tuah i `tial uh” asiloah “rel uh” ti zong a ti lo.

Theih`thannak; Mirang holh kha kan hman “Theih`thannak” timi le “Theih pengnak” timi nih a vun changtu can i Eucharictic prayer (changreu le mitsur hang hmannak ca i thlacamnak kha a fianter, asinain hi bia nih hin dinnak kha a hmasabik an khiah mi can ah khan harngai in a tuah lai. Bible cahlun ah cun, bianabia ah, kan rel lengmang mi ah Pathian nih a biakamnak kha a theih peng a `tha ko, A biakamnak cu a philh khawh dingmi kha a si lo. Asinain, can khatkhat ahcun, a mi hna `thathnemnak caah, a tharchuah `than, a aiawh `than, i a tuah `than. Cucu a tuahmi kha a si, a tlangbawi hmang in le Missa raithawinak theih`thannak zong in asi rih. A biakamnak thar kha voikhat cu a thar te ah a ser `than.

Pekchanhnak: Missa raithawinak kong cu ruah a hau lo. Titsa kha a ngei: Hihi cu Jesuh a si i Sunparnak he minung i a cannak kha a si, i amah cu kan ca hrangah pekmi a si. “Ka pa, Na fapa thihnak kha kan tlanhnak caah a hmunhnak hnga, kan in auh  Nangmah cu lunglawmhnak peknak hi a thiangmi le a nung mi raithawinak caah kan in pek (Eucharistic Prayer- Eucharistic Thlacamnak III)

Nawlnak: Cun Jesuh Amah hrimhrim he a pa sinah a nungmi ca le a thi mi caah, le Khrihfa bu vialte le Vawlei pumpi caah thla kan cam.

Doxology (Pathian Thang`thatnak)

Eucharistic Thlacam donghnak cu chikkhatte hmanthlak (drama) a hung lang mi bantuk a si. (Doxology) kan ti mi hi Greek holh in cun “thang`thatnak bia” ti a si. Tlangbawipa nih hrai le changreu a vun thlir mi, atu ahcun amah nih amah tiah ati `thiam`thiam. Mah hi cu Jesuh a si i “Amah thawngin, Amah he,

Amah chungah, Sunparnak le upatnak cu Nangmahta a si, a lianngan mi ka Pa, zungzal in zungzal tiang hmun peng ko seh.” Hika zawn ahhin “Amen” cu kan chim `than lai: hihi cu chan pehzulh in chimmi a si “A lianngan mi Amen”. Kumzabu palinak ahcun, St. Jerome nih a thanh mi ah, Rome khua chungah, Amen kha fakpi in an chim tikah, Pathian a zum lo mi biakinn vialte kha aa hnin dih.