Tthihphaih

3. DAIHNAK LE `THIHPHAIH NINGCANG HNA

Tuchan minung a thiang, mansung mi hna he pehtlaihin fakpiin buainak an ton tiah “Mondane” nih a rak soiselnak cu “minung phu a thiangmi sinak. ningcangte sinak, daihnak, dawtnak. lungrualnak (asiloah) unau chuahkhat lungput kha theihkhawh an si tilo. zalonnak le a hmaannak hna hun theihnak hna zong a tlau.
Ruahchihnak le theihhngalhnak aiawh in nalnak, hramhram hnekchihnak, `thihphaihnak hna nih hmunhma an lak cang. Nun ziaza hmunhma kha “Thazaang a ngei ahcun ahmaan dih” timi mi`thalo hna phunglam nih a rawlh. Mithat lainawnnak le firnak hna a karh tiah a rak langhter.1
Phundang in cun, minung hna cu nunnnak i aman hna kha a palhmi ah an hmuh tiah a chim duhmi a lo. `Thatnak kha `thatnak ah hmuh loin `thatlonak kha `thatnak tiah an cohlannak asi. Minung caah `tihnung buainak nganpi pakhat asi.
Tulio caan (chan) ah fihnung a nuamlo mi diahnak nih nih teinak a hmuh liote asi. Hmailei caan zeimawzat tiang hmanh teinak a hmuh rih men lai/ Cu daihnak cu mipi tam-uak `tihphannak in a chuak. Minung pakhat le pakhat lungrualnak ca hun theihnak ruang i a chuak mi asilo.
Bianaah, huatnak, thinhunnak, `tihphannak hna an lohtlau lawngah minung phu nunnak, `tihphannak cu a lohtlau te lai. Ahleice in vawlei pumpi dihlak kha minit tlampal chungah a hrawh khomi nuclear hriamnam hna chiahnak tulio chan ahhin raltuknak a umawk asilo.

Pope John Paul-II nih hnekchih ningcang he daihnak ser khawh asilonak kong fektein a rak chim. amah nih “hramhram hnekchihnak ningcang he daihnak serkhawh asi lailo. Daihnak cu `tihphannak, `thih lauternak, thih lonak hna sining ah a nung (`thang) kho lailo. `Thihphaihnak ningcang kha buainak-pihtana fianternak ah hriamnam pakhat in cohlan khawh asilo. `Thihphaihnak cu hlenthoinak asi. Minung hna i ahmaannak asimi, ahmaan mi kan zumhnak he aa ralchanh mi asi.
`Thihphaih ningcang cu kham zohkhenh awk asimi minung hna huham, minung hna nunnak le zalennak kha a hrawh piak. `Thihphainak cu minung hna sersat in sualnak nganpi tuah mi asi” 2  tiah a rak ti.
F. Nanson an timi pa nih diahnak he pehtlaimi a hmuhnak kha a tang lai bantukin a rak thanhchuah. Amah nih a chimmi cu zatlang nunphung buainak-piahtana hna kha minung dot pakhat sinakin fianter khah asi ti lo. Raltukna cu ralchannak muisam asi i tuandeuh le hnudeuh cu ran leiah a hmaihoih ter.
Lungthin `tha he `tuan`tinak lawnglawng nih remhdna muisam a phor  a `thami hmailei caa sernak cah humhim mi thilsining ka a serpiak. Thlang Africa hruaitu pakhat asimi alan Koset nih, mah va si acu hramhram hnekchih ningcang kha ka zumlo, tiin a chmnak ah, “`Thihhaih ningcang hi, buanak-piahtana a fianter khaw mi asi lai, tiah ka zum lo.Hramhram hnekchih ningcang cu minung hna cunga a tuahto ning kha ka `thtk, 3 tiah a rak ti.

Elbert Istine nih a chimmi cu “Daihnak cu hruhrannak nngang in hmuhkhawh as lai lo”. Pakhat le khat thehthianak lawnginhmuhkhawh asi lai a rak ti. Pakhat l khat theihthiamnak hmuhkhawhnak ding zong, aa khahlonak, aa thleihdanak hna kha daitein ton biaruah i a phi kawl ding asi. “Ramkhat le khat i a chuakmi i alnak hna kha khuakhan `tinak lawnglawng in a phi kawlkhawh asi i hriamnam in fianter tlak asilo zia kha minung nih biapi deuhdeuh ah an chiah cang tiah Pope John (32) nih a rak `tial. 4
`Thihphaih ningcang cu hrawhnak muisam a keng. Cucaah Pope Pius-VIII nih “Daihnak ruangah thil zeihmanh a sungh kho lo. Raltuknak ruangah thil zeizongte sungh khawh asi” tiah ralrinnak a rak pek. 5  Cu asi caah `thihphaih ningcang kha kan hlawtcio lai.
End Notes:
1. Cf. Stanislaus, Midajivata, Some recent in sight in the philosophy of the other P. 48
2. Cf. Inspirational quotes vol.10, No 1, 1958, Allahabad P.107
3. Cf. Even Pilkington, Learning to live (Danton, Long man and Todd, London 1987, P.50
4. Cf. Pacem in Terris N. 126
5. Cf. Pacem in Terris N. 116

Add new comment

10 + 6 =