Minung an i pehtlaihnak

Pathian pakhat

(B) Minung le minung an ipehtlaihnak

Khrihfa hna i biaknak lei zumhnak ningin minung timi cu Pa, Fapa, Thiang Thlarau Pathian (thumkomh Pathian) i sui muisam he aa lo in ser asi caah i hawikomh thiam mi kokek kha a ngei. A sullam cu Pa Pathian, Fapa Pathian, Thiang Thlarau Pathian hna kha `thenkhawh asilo. Pum pathum in a umko nain Pathian pakhat lawng asi. Cucaah Pathian sui muisam he i lawhnak cu minung dang hna he thleidan khawh lomi nunnak kha a ngeimi asi. I hawikomhnak umlo in minung `thawnnak kha langhter khawh asilo. Cucaah Pathian i lawhnak kha pakhat lawng nunnak, adang tein khuasaknak ah kawlkhawh asilo. A phu in umnak cung lawngah hmuh khawh asi.(24) Minung nunnak cu i hawikomhnak ah hrambunh in a rak nun bantukin hmunkhatin a um`ti mi hna zatlang phu chung lawngah a rak `thang kho. Minung chungkhar lawng nih theihhngalh fimnak `thancho awk a pek kho. Ahnubik ah mikip nih vanrang toi zatlang phu chungah nunnak thawng lawngin nunnak humhimnak a um.

Vatican II tonpumhnak ah;
“But God did not create a solitary being ... For by this innermost nature man is a social being, and he does not enter into relations with others, he can neither live nor develop his gifts”.(25)
(Pathian nih hin pakhatte lawng umding mi nunnak ngei ah a kan ser lo. Minung kokek nunnak cu aa hawikom hmang mi nunnak ngei asi caah aa komlo. Aa pehtlaihlo ahcun a nun khawhlo bantukin a ngeihmi thil tikhawhnak zong a `thangcho lailo) tiah a ti.

Vatican II tonpumhnak ahcun a peh`than i;
Life in society is not something accessory to man himself; through his dealings with others, through mutual service, and through fraternal dialogue, man develops all his talents and becomes able to rise to his destiny.(26)
(Minung pakhat caah phu chung i nun cu a herhmi bawmtu thilri tiah ruahkhawh asilo. Midang he i hawikomhnak in siseh, ulenau bantukin chimrel, i hawikomh, bia i ruah, ruahnak hal, thlennak hna in siseh mah thil tikhawhnak a karhcho i mah le kawltung cio zong phanhkhawh asi lai) tiah a cawnpiak.

Cucaah minung huham timi cu kotho nunnak in a hleideuh in a kaudeuh mi zatlang phu ukchung ah pakhat le pakhat i hawikomhnak cung lawngah aa hngat mi asi.

Hawikomhnak cu chingchiahnak a laicer asi i a tling cikcek mi pakhat siding ah mi he hawikomh a herh. Cucaah mikip caah huham khamh awk ah nunnak a humhim ter khotu ramkhel rian ningcang, zatlang nunphung ningcang, hunchonak ningcang hna kha serpiak a herh. Mikip nih mi zapi `thatnak le minung man ngeihnak kha papek in a tuahpiak mi phu, chungkhar, inchungkhar ah um a herh. Cuti nun lawngah mah huham kha a khamkho mi asi lai.

Pathian he i komhnak a miak thluachuah cu minung pakhat le pakhat i hawikomhnak cungah `thatnak hmuh colh asi. Pathian nih hin minung hi pakhatte lawng umding in a kan ser lo. Minung kotho chung a ummi kokek pumpak zong chungkhar, phu chungah um awk ca lawngah asi. Bianaah mi pakhat cu a dang he hawikomhnak a ngeilo ahcun, amah lawng a nung kho lailo. Pathian pekmi laksawng hna zong a karhcho ter kho lailo. Minung nunnak kawltung zong zatlang nunphung pehtlaihnak ramchung, chungkhar hna chungah nun lawngah hmuhkhawh asi.

Minung pakhat le miphu karlak ah pehtlaihnak a um zungzal awk asi. Mikip nih mah thilti khawhnak pumpak cio nunnak kha phu chung lawngah `thanchonak tuahkhawh asi. Minung le minung phu vialte zong pakhat le pakhat hngat in nun zungzal awk asi. Cuhna vialte cu sertu Pathian a duhmi asi i minung pumpak kokek halnak zong asi fawn.

(C) Sermi kokek pawngkam he pehtlaihnak

Minung huham timi cu sermi kokek pawngkam he  pehtlaihnak cung zongah hram a bunh. Minung cu Pathian muisam in sermi asi caah vanrang tawi ah a laicer, a sangbik a si i fimnak le dawtnak in vawlei pumpaluk kha Pathian duhning in ukding ah nawlpek mi asi (Gen. 1:28). Cubangin Pathian pekmi nawlngeihnk ruangah minung cu Pathian he siseh, mah bantuk minung he siseh, vawlei cung i sermi thilnung hna kokek pawngkam he siseh pehtlaih hawikomhnak a ngei lai.

A voihninak Vatican tonpumhnak ah; For Sacred Scripture teaches that man was created “to the image of God” ... and was set by him over all earthly creatures that he might rule them, and make use of them, while glorifying God. (27) (Bible chungah minung cu Pathian sui muisam he aa lo in ser asi i Pathian kha thang`that buin vawleipi kha ukding, mah nun awk le kokek pawngkam kha hman awk caah a pek tiah a cawnpiak.
    
Cucaah minung `tuanvo cu vawlei le kokek pawngkam kha Pathian duhning in ukding in le hmanawk a herh. Minung `uanmi rian le sermi kokek pawngkam karlakah pehtlaih i komhnak cu a tlaung a hau. Sermi thilnung hna le kokek vawleipi cungah upat hmaizahnak ngeilo in mah lungduh ning paoh in tuah ahcun sertu Pathian timhmi he dairek in a ralchan lai i minung huham zong kha dairek in a ralchan. Cucaah kokek pawngkam cungah Pathian duhning in uknak cu minung huham khamh asi i sertu Pathian kha thang`that zong asi.

Kokek vawleipi kha hrawh ruangah ruahti an khen i khuacaan ningcang lonak hna, kokek harnak hna a tlunnak cu minung huham a hrawktu asi, Cucaah vawleipi cungah mikip nih upat hmaizah awk asi. Mah duhnak lawng siternak hunchonak ningcang pakhat ruangah mi vialte harnak tonter dingin kokek pawngkam cungah duhpaoh in tuahawk asilo. Minung nunnak lawng siloin, kokek pawngkam he aa pehtlaimi thingkung, pangpar le saram hna i an nunnak zong kha upatnak ngeih a herh ve. Phundangin kokek pawngkam cu minung huham kha a kilven a khamhtu an sive i huham ngei tein nun awk zongah a herhmi  thazaang hna, si ai hna zongin an bawmh ve. Culengah kokek pawngkam timi cu nunnak a ngeimi paoh kha humhimnak a pemi minung hna i dornak inn nganpi asi. Cucaah kokek pawngkam kha mikip nih kan upat lai.

----------------------

24. Richard GULA. Reasons Informed by Faith: Foundations of Catholic Morality, Paulist Press, New York. p.67.
25. GS art. 12
26. GS art. 25
27 GS arts. 12,34.

Add new comment

3 + 10 =