TUUFA ZAANRIAH

PAHNIHNAK
RAITHAWINAK TUANBIA CU pek na si cang

    Biatlang tlinglo mi Missa raithawinak kong nih hin a vun ka suk khut tikah, cucu “Pathian Tuufa kha a si,” zeicahtiah ka vun hngalhmi ah hi Tuufa cu Jesuh Khrih hrimhrim kha a si.
    Ahohmanh nih cu kong cu an chim lai loh. Nangmah zong nih hla zong in na sak cang men lai asiloah hi bia cu voi thongkhat zong na au pi men lai. “Pathian Tuufa, hi Vawlei sualnak kha na kalpi, rak kan zaangfah tuah” voitampi zong tlangbawi nih changreu an beuh i a thlir i thawng a thanh mi kha na hmuh cang lai, “Mah hi cu Pathian Tuufa a si..” Tuufa cu Jesuh a si. Mah hi cu thawng a si loh; A biapi ngaimi thil a cung i kan ceu mi kha a si. Ahnubik ahcun, Jesuh cu thil tampi zong a si; Amah cu Bawi, Pathian, Khamhtu, Messiah, Siangpahrang, Tlangbawi le Profet zong a si... cun Tuufa zong a si.
    Asinain biatak te in khua kan ruah ahcun, cu a hnubik a tlangpi cungah cun ceu loin kan um kho lai loh. Cazin hi zoh`than hmanh: Bawipa, Pathian, Khamhtu, Messiah, Siangpahrang, Tlangbawi, Profet... le Tuufa. Hi hna lak ah pakhat zong thil dang he aa lo loh. A pakhatnak pasarih cu a tlangpi in hna ngam ngaiin Pathian minung tiah kan auh khawh lai.

TUUFA CUNGAH
    A cung tlangpi he aa tlaak lomi ko khi a lo, nihchuak capo bia zong a lo pah. Duh a nung mi saram tampi lakah hin Tuu hna hi sangpi in an i hmu bal loh. Anmah cu an `thawng loh, an fim loh, an khul a rang loh. Asiloah a dawh zong an i dawh fawn loh. Saram dang hna hi anmah nakin a sang deuh mi aa tlak deuh mi an lo. Jesuh kong hi fawi tein ruah khawh mi a si, tahchunhnak ah, Judah Chindeih ti khawh a si. (Biathlam 5:5). Chindeih hna cu saram siangpahrang sin ah hna hnok ngaiin an um kho loh. Asinain, Judah Chindeih nih cun Biathlam cauk chung ahcun zuk sin aa thlami bantukin a um. Cu lio ahcun Tuufa nih a uk, hi kong cu voi kul le voiriatnak tlawm loin a hung lang. Tuufa nih a uk, Vancung khua i Bawi `hutdan kha a laak. (Biathlam 22:3). Tuufa nih hin a zaazaa le a thongthong in minung le Van mi kha a hruai hna, mi`tha lo mi hna thinlung kha `tihnak in a den hna (Biathlam 6:15-16). Hi a hnubik muisam, a hraang le `tih nung a si mi tuufa, fiang tein zoh tikah aa tlaak lo ngai muisam a keng.
    Asinain John caah cun Tuufa kong hi a zualhma ngai te. A cungtlangpi ah “Tuufa” le “Pathian Tuufa” tiin Jesuh sin ahcun hman a si Bible cathar cauk chung zongah midang an i tel loh ti bantuk khi a si i hihi cu John sin in laak mi a si. A palinak thawng`ha le Biathlam cauk chung hna zongah an um. A dang Bible cathar chung hna zong (Lamkaltu 8:32-35, IPeter 1:19) nih Jesuh cu Tuufa bantuk a si a ti, cu zong cu John lawng nih a auh ngam mi a si “Tuufa” John 1:36 nak le can donghnak chim phuan mi vialte hna zong kha zoh chih.
    Tuufa hi cu Missa raithawinak le Biathlam cauk chungah cun a laicer ah a ummi a si. Cun ahodah Tuufa cu a si timi zong kha a kan hngalh. Zeiti a si zong ah Missa raithawinak cu Vawlei Vancung a si tiah hngalh kan duh a si ahcun, a konglam kha theih chin lengmang kan herh. Tuufa cu a hodah a si ti kha hngalh kan herh, zeicah Amah cu “Tuufa” kan ti. Cu kong hngalh awkah caan tlawmte vun kirta i a hramthok deng mang ah kir ta a herh.

Bawipa sinah a rak put, Abel zong nih a zuat mi saram chung in fatir hna le a thauthau hna kha Bawipa sinah a rak put ve (Genesis 4:3-14). Cu bantukin Noah sinah khangh thawinak kha kan hmuh fawn (Genesis 8: 20-21), Abraham (Gen 15:8-10; 22:13), Jacob (Genesis 46:1, a dang zong an um rih. Genesis cauk chung ahcun hlan pupa hna cu biak`heng kha an sa, i biak`theng kipah khan raithawinak an tuah. Khangh thawinak kha vun i chapdeuh rih usih law, hlan minung hna nih a cancan ah biaknak peknak caah mitsur zu kha an thlet. Genesis chung i raithawinak ahcun, aa tlak n gaimi thil pahnih a um: Cu thil cu Melchizedek kha a si (Genesis 14:18-20) cun Genesis 22 nak zongah Abraham le Isaac kha an um ve rih.
    Melchizedek hi Bible nih a hmasabik tlangbawi a si a ti, cun Khrihfa tampi hna nih Hebrew cakuat 7:1-17 kha an zulh, hmuh ning ahcun mah nih hin Jesuh Khrih kha a rak khum zual. Melchizedek cu tlangbawi zong a si i Siangpahrang zong a si, Bible cathlun ah a paak in `tial a si, asinain a hnu ahcun Jesuh ah khan hman a si. Genesis nih cun Melchizedek cu Salem Siangpahrang a si a ti, cu ram cu a hnu ahcun “Jerusalem” ah a hung cang a sullam cu “Daihnak Khualipi” ti a si. (Salm 76:2) kha zoh. Jesuh cu Van Jerusalem ah nikhat cu Siangpahrang ah a cang lai i Melchizedek bantukin “Daihnak Siangpahrang Fapa” ti a si lai. Ahnubik ah Melchizedek raithawinak cu khuaruahhar mi saram zong aa tel lo mi raithawinak kha a si. Changreu le mitsur lawng kha a peek, cucu Jesuh nih hmanungbik zaanriah a rak hman mi bantuk kha a si ve, hika ahhin changreu le mitsur kha a rak hman. Melchizedek raithawinak cu Abraham thluachuah peeknak in a dong.

MORIAH TLANGAH A KALPI
    Kum tampi hnu ah Abraham hrimhrim nih Salem hmun cu a vung leng`than, cu lio can cu Pathian nih a hnubik raithawinak tuah a fial lio caan kha a si. Genesis 22, ah Pathian nih Abraham kha hitin a ti “Na fapa, na ngeihcun Isaac kha la law Moriah ram ah khan kalpi, cu tlang hna pakhat cungah khan khangh raithawinak tuah tiah a ti” (V.2). Israel mi hna tuanbia ah 2Chanrelnak 3:1 ah khan a um, a langhter mi ahcun hmailei Jerusalem biakinn hmun a si te  lai, ti a si. Cu hmun ahcun Abraham cu Isaac he khual an tlawng raithawinak caah tiin thing kha a keeng in a phorh (Genesis 22:6) Isaac nih khoika ah dah khangh dingmi cu a um tiah a hal, cun Abraham nih hitin a leh “Ka fapa, Pathian amah hrimhrim nih khangh raithawinak caah tuu a pek te ko lai, tiah a ti (5:8). A donghnak ah, Pathian Vancungmi nih a fapa raithawinak ding kut kha a tlaihpiak i a fapa can ah tukawng pakhat kha a peek.
    Hi tuanbia chungah hin, Israel mi hrimhrim nih Pathian biakamnak kha fiang tein an hngalh a herh, an ram kha ram nganpi si awkah Abraham tefa hna nih biakamnak kha an tuah le an ngeih a herh. “Hi thil hi tuah in na fapa, na fapa ngeihchun hmanh pek siang loin na um lo caah thlua kan chuah hrimhrim lai. Van i arfi zat le rilikam thetse zatin na fefa kha ka karhter hrimhrim lai i na tefa hna nih an ral hna kut kha an co te lai (Genesis 22:16-17). Mah hi cu Pathian nih Abraham sin i a bat mi kha a si. Hi thil nih hin Israel nunnak i aamahkhan phunglam zong kha a mer san lai. Sinai tlang i thetse rawn ah, a mi hna nih sui cawfa kha an ser i an biak caah thihnak kha an i hlawh. Moses nih, Pathian nih Abraham sin i biakam chiatserhnak a ngeih mi kha zaangfah a hal, cucu a mi hna Pathian thinhunnak in an luat khawhnak dingah a si. (Exodus 32:13-14)
    Khrihfa mi hna nih hnu deuh Abraham tuanbia le Isaac tuanbia kha an zoh awk a si, cuti cun Jesuh Khrih Vailam an tahnak raithawinak tuanbia zong thukpi in theih khawh a si ve lai. Ai lawhnak hi a tampi. A pakhatnak ah Jesuh, cu Isaac bantuk a si, amah cu zumh a tlak mi a pa i fapa neihchun kha a si. Isaac bantukin, Jesuh nih Vailamtahnak thing kha amah raithawinak caah tlangah a put, hi thil cu Jerusalem khua chung i tlang pakhat cungah a tling lai. A ngaite kan ti ahcun, Jesuh Khrih a thihnak hmun, Calvary tlang cu Moriah tlangthluan hna lakah tlangbo pakhat a si ve. Cu lengah, Bible cathar i a hmasabik catlang nih Jesuh cu Isaac bantuk ah a langhter, Isaac cu Abraham bia chimmi hna profet hna bia chimmi bantuk a si. Khakha vun thei`han, zeicahtiah Hebrew holh a si ning te ah deh herh a um loh, cu caah cang 8 nak kha rel`han hmanh: Pathian nih amah hrimhrim kha ai pe lai, Tuufa kha khangh raithawinak ah a peek lai. Tuufa nih a rak khuh nenh chungmi cu Jesuh Khrih hi a si, Pathian hrimhrim... Jesuh Khrih thawngin Abraham thluachuahnak cu Jentail mi hna sin zongah a phan ve lai” (Galati 3:14, Genesis 22:16-18).SARAM HNUH KHAWHNAK DAT
    Israel mi hna Izipt ram i sal an rak taan lio ah, a fiang mi cu raithawinak kha a herh taktak mi le a muru ah Israel biaknak ah an chiah. Faro nih a chiah mi hna mizoh khenhtu  hna ih Israel mi nih raithawinak an tuah mi cu rian`uan hrial duh bia ah khin an rel (Exodus 5:17). Hnu deuh ahcun, Moses nih Faro sinah a duhnak a langhter tikah, Israel mi hna nih covo an  ngeih i rai an thawi khawhnak ding kha a si (Ex. 10: 25).

SARAM HNUH KHAWHNAK DAT
    Israel mi hna Izipt ram i sal an rak taan lio ah, a fiang mi cu raithawinak kha a herh taktak mi le a muru ah Israel biaknak ah an chiah. Faro nih a chiah mi hna mizoh khenhtu  hna ih Israel mi nih raithawinak an tuah mi cu rian`tuan hrial duh bia ah khin an rel (Exodus 5:17). Hnu deuh ahcun, Moses nih Faro sinah a duhnak a langhter tikah, Israel mi hna nih covo an  ngeih i rai an thawi khawhnak ding kha a si (Ex. 10: 25).
*Pathian nih thil a ser mi vialte cungah a lianhngannak a hngalhternak a si: Vawlei cu Bawipa ta a si (Salm 24:1). Minung nih hin a hnubik i an hngalhmi cu Amah ta a simi peek`hannak kong kha a si. Raithawinak nih Pathian lung a ton i cu ka in thluachuahnak vialte kha a hung luang.
* Raithawinak cu lunglawmhnak langhternak a si. Ser mi thil hna hi Pathian nih minung kha laksawng ah a pek hna, cu caah minung zong nih Pathian sinah tuah khawhmi kan ngeih a herh ve (Salm 116:12)? Kan hmuh cang mi kha kan peek`han khawh.
* A cancan ahcun, raithawinak nih hin tazeih a khenh mi a um lo hnatlaknak asiloah chiatserh biakamnak, Pathian hmai ah biakamnak a chuahpi. (Genesis 21:22-32) nak ah zoh hmanh. Raithawinak cu sual phuannak caah le sualnak i ngaihchihnak ca zongah a si ve. Mipa nih peek raithawinak a tuahmi a si tinak a si. Amah thih caan ah Saram kha a peek.

 

Add new comment

2 + 7 =