TUUFA ZANRIAH

TUU REELNAK
    Israel tuanbia ah thil khinnak bo pakhat i raithawinak cu Lanhtak puai a si, Izipt ram in Israel mi hna cu an hung chuak. Lanhtak puai ah khan Pathian nih Israel chungkhar cio hna kha do a tlami tuu nan lak lai i nan thah lai, cun a thi kha innka tungah nan neh lai. cu ti tuah ahcun, fater fa hna cu thah an si lai loh. cu ti tuah lo ahcun, fatir fa hna nih khan zaan ah an thi lai, cu fatir fa hnasinah cun an sa`til run zong an i tel ve lai (Ex. 12:1-23). Raithawinak i hmanmi tuu cu mi tlanhnak ah a thi, chungkhar hna i fater can ah khan. Lanhtak puai zong cu tlanhnak tuahnak caah khan a si, a sullam cu “cawk `than” tinak kha a si  ko.
    Pathian nih Israel mi hna cu an fater hna lawng kha a luatter hna loh: Pathian nih cun tlangbawi “Pennak” a thiangmi ram kha a pek hna. (Ex. 19:6) ram pakhat amah nih amahta a si mi fater fapa tiah a auh hna. (Ex. 4:22)
    Cun Pathian nih Israel mi hna kha kumfa tinte Lanhtak puai nan tuah lai a ti hna, cun bia zong kha a cah hna i anmah nih khan `hangthar mi hna sinah biaknak phung nan chimh hna lai, tiah a ti hna. Nan fale hna nih, zeiruangah dah mah pumhnak hi nan tuah tiah an hal hna ahcun, hitinnan ti hna lai, “Mah hi Bawipa Lanhtak puai caah kan tuah mi a si tiah, nan ti hna lai, zeicahtiah Izipt ram i Israel mi hna innkip ah a lan, cu zong cu, Izipt mi hna a rak thah lio can ah khan a si (Ex. 12:26-27).
    Biakam ram i an luh tikah, Israel mi hna nih nifa tinte Pathian sinah raithawinak kha an tuah, atu ah cun, uknak phung (Law) nih khan a hruai cang hna, hi kong cu Leviticus, Numbers le Deuteronomy hna ah khan kan hmuh. (Leviticus 7-9, Numbers 28, Deuteronomy 16) hna kha zoh hmanh.
BIAK`THENG TUAH MI RAM
JERUSALEM CU SIANGPAHRANG KHUA LIPI AH AN SER
    960 B.C hrawng ah Jerusalem Biakinn pi kha fek tein rak dirh a si. Israel mi hna zong nih rumra ngei ngaiin Pathian sinah nifa te raithwinak kha an peek. Nikhat ah hin tuufa pahnih lengmang tlangbawi nih raithawinak a tuah, pakhat kha zingah raithawinak ah a pek i a dang pakhat kha zanlei ah raithawinak ah a pek. Cucu ram pumpi sualnak ngaihthiamnak caah a si. Cu raithawinak tuah cu a herh hrimhrim mi a si; asinain, nikhat chung, meikhu cu a dang, mah bing tein raithawinak rak tuah mi he i fon in an tho lengmang. Meheh, cawtum, `huro, Laileeng le tuukawng hna kha nganpi in an ser mi dar biak`heng cungah an pek, hi biak`theng cu thlilak pi ah a um i Biakinn pi a chunglei luhnak kutka ah a um. Hmunthiang an timi Biakinn pi ah a um mi cu biak`heng raal ah a um, cun “A thiangmi lakah A thiangbik mi” Pathian umnak hmun cu a hlat deuhnakhmun ah a um ve. “Rimhmui an khanghnak Biak`heng cu “A thiangmi lakah a thiangbik mi hmai ah khan an dir ter. Tlangbawi hna lawnglawng kha Biakinn chung zungkhan luhnak nawl an peek hna; A sangmi tlawngbawi lawng kha A thiang mi hmun lak i pakhat ah khan a lut kho, caan thawite chung lawng a lut kho, kumkhat ah voikhat lawng a si fawn, sual ngaihthiamnak Ni, Yom Kippur ah. Tlangbawi sang mi zong cu misual a si ve caah Pathian hmai ah um awk ah aa tlak ve loh.
    Jerusalem Biakinn nih hin `tha ngai in an tuah mi raithawinak cu hlan ah a rak cang mi kha a si. Hi hmun Biakinn an saknak cu Melchizedek nih changreu le mitsur a rak peknak hmun kha a si. Cu ka ahcun Abraham zong nih a fapa kha raithawinak ah a pek ve, cun hi hmun ahhin Pathian zong nih ramkip khamh awk ah chiatserh biakamnak kha a ngeih ve, Biakinn cu pekchanh pengnak hmun ah ruah a si, hi phung hram bantuk ah an chiah mi ah hlaan i Abel raithawinak kha an lawhter. A ngan deuh mi raithawinak cu a um ve i, cucu Lanhtak puai rawl danghnak kha a si. Jerusalem khua kha ram thianghlim a rak tlawng mi million pahnih le a cheu hna nih an rak kulh, kha hna kha vawlei lam hlatpi in a ra mi hna an si. Kumzabu pakhatnak Judah mi hna tuanbia ah Josephus nih record (roca) a rak `tial mi kha a um, a can cu A.D 70 kum Lanhtak puai ah khan a si. Thla tampi chung Rome mi hna nih Biakinn an rak hrawh hlan ah, cun Jesuh nih Van a kai hnu kum sawmli ah- tlangbawi hna nih million pakhat i `hen hleinga tuufa hna kha Biakinn biak`heng caah an rak peek-an fianter mi cu 256,500 kha a rak si.

A CHUNG LE A LEENG
    Biaknak phung nih hi raithawinak hi a lawnter kho hnga maw? Sihlah, Khangh thawinak ti mi zong hi, amah lawnglawng in cun, a zaa ding kha a si loh. Pathian nih chunglei in raithawinak kha a hal. Salm hla phuah thiam pa nih a thanh mi ah “Do a tla mi Pathian sin ah a si,” (Salm 51:17) a ti. Profet  Hosea zong nih Pathian sinah hi tin a chim. “keimah cu a fekmi dawtnak kha ka duh, raithawinak kha ka duh mi a si loh, Pathian fimnak cu khanghthawinak peknak nakin a `tha deuh (Hosea 6:6).
    Asinain raithawi pekchanhnak rian kha a taang rih. Jesuh Judah phung a zulh ve zong kha kan hngalh cu zong cu raithawinak ah khan a si. Amah nih khan Jerusalem khua ah Lanhtak puai kum fatin te a tuah; i tuufa raithawinak sa zong kha a ei ve tiah ruah a si, a pakhatnak ah a chungkhar he, cun a hnu deuh ah Amah a zultu hna he. A hnubik ah, hihi cu, a duh thimmi kha a rak si loh. Tuufa an hman mi cu zumhtlak mifel a si mi Judah mi hna nih Pathian he biakamnak thar tharter `thannak caah khan a si, Jesuh zong Judah mi, mifel mi kha a si ve.
    Lanhtak puai cu a sawhsawh siloin a biapi mi Jesuh nunnak caah a si ve. Mah hi cu mission rian a `tuannak caah a herhtuk mi a si. Chikkhat te tuah ding mi a si. Jesuh cu Tuufa a si. Jesuh nih Pilate hmai i a dir tik ah hitin aa `ial ve. “Hi can cu, Lanhtak puai ca i rak i timh tuah lio can kha a si: Suimilam pa 6 tluk ah khan a rak si (19:14) JOhn nih a hngalh mi ahcun, Suimilam 6 pa timi cu tlangbawi pawl hna nih Lanhtak rawl danghnak puai ca i tuu an rak thah a hram thoknak kha a si. Cun mah hi a rauh hlan ah Pathian Tuufa raithawinak kha a si colh.
    John nih a chimmi ahcun, Jesuh ruh kha a zeihmanh khiah lo ding a si, cucu Bible ca a tlinnak ding caah a si. (19:36) Cu Bible ca cu Exodus 12:46 ah a um, cucu rak chim cang mi bia a si bantukin Lanhtak puai tuu nih cun a rawk mi ruh a ngei lai loh tinak a si. Cun kan vun hmuh`than mi ah Pathian tuufa cu Lanhtak puai tuu bantukin, aa phut aa tlakmi peknak, a tak a tlingmi kha a si.
    HI ka zawn `thiam`thiam ahhin, John nih a chim mi ah Jesuh a zohkhenhtu hna nih a thor mi mitsur zu kha an vun dawp piak in an dinh a ti (John 19:29, Exodus 12:22). Hyssop cu phung nih a onh mi Lantak puai i tuufa thi neh mi kha a si. Hi a fawi mi te tuahnak nih a thar in le a tling mi tlanhnak kha a hmuh sak mi a si. Cun Jesuh cu hi tin a au, “A dih cang”.