ST. VALINETINE (+269) (Siangbawi & Martyr)

February,14

ST. VALINETINE (+269) (Siangbawi & Martyr)

            St.Valentine or Valentinus cu Kum zabu pathum lio  Catholic siangbawi or bishop a rak si. Emperor Claudius II nih ralkap caah nupi ngeih lo hi hna a thiang i rian hma a kal deuh tiah pa hna cu nupi ngeih a rak kham hna.  Cu tikah nungak tlang val hna nih duh poh in an rak i tthit umh ngam lo tik ah, siangbawi or bishop Valentine nih a thli tein kutsih tthitumhnak a rak tuah piak hna ti a si. Cu tikah nawlngei tu nih an theih tikah an tlaih i thong an thlak i an thah.  Aa duh dawmi (nungaktlangval) hna zohkhenhtu St. Valinetine cu Rome khua in phun sang Siangbawi pakhat a rak si. (Ekarih) Siangpahrang Claudius II nih Khrihfa hna a rak hrem lio caan ah St. Valinetine cu an rak tlaih i tanbo in tuknak a rak in. Rome uktu Siangpahrang pa cu amah kha rak hrem i biaknak a hlawtter nain a duh lo caah Flaminian Way cungah a lu an tan i an thah. 350 kum ah amah upat peknak in an rak thahnak hmun ah Biakinn an sak.  Valinetine timi min cu Valar (thazaang) ral tthatnak timi sullam a ngei. Kum zabu  chungah aa duh dawmi (nungak tlangval) hna cu harnak tampi an rak tong hna tikah St. Valinetine sin ah thazaang ral tthatnak ngeih dingin bawmnak an rak hal tawn. 14 February ni dawtnak ca a ni kuat tawn mi cu“Vate hna cu khuasik caan chung vialte dawtnak bia an chim kho lo nain St. Valinetine puai ni ah an i tong tthan hna” timi zumhnak kha hram bunhmi a si. St.Valentine hi a cheu nih cun siangbawi a si an ti i a cheu nih bishop a si an ti. "Cuticun Valentine Day " tiah nihin ni ah cun vawleicung pumpaluk dihlak dengmang in zumtu he zumlotu he sunglawi ngai in an tuah.

Valentine Ni a Thawknak

February (14) hi St. Vellantine’s Day (Dawtmi hna Ni) ti asi. Dawtmi hna ni aa thawknak cu a tawinak in hi tihin asi. Dawtmi hna ni cu Ireland ram White Frairs ram i a ummi Biakinn ah `tuanvo latu Father Frank O Garam (St. Valentine) kongin aa thawk mi asi. Amah cu Rome khuami Siangbawi (Tlangbawi) pakhat asi. Culio AD kum zabu (3) lio ah Khrihfa hna kha Rome siangpahrang Claudius- II nak nih a rak thah hna lio caan asi.

            Culio AD 269-270 hrawngah Rome cu ralhrang an rak tho. Claudius-II nak nih a ralkap lei thazaang `thawnter a duh caah `thitumnak kha a rak sianh hna lo i `thitumnak nawl a rak phih. Mitampi nih ralkap ah rak lut hna seh ti a duh caah asi. Nungak tlangval i `thitumnak kha a rak onh hna lo caah mizapi cu an thin a hung dih i Claudius awdar cu an rak doh.

            Lehthah `thitumnak kha Claudius nih a rak khap nain Fr. Valentine nihcun thlithup in lehthahnak a rak tuahpiak lengmang hna. Ahnubik ahcun Fr. Valentine nih aa dawmi pahnih kha leh a rak thahpiak hna caah Siangpahrang Claudius-II nak nih a tlaih i thongthlak in a rak hrem. Fakpi hremnak in thong an thlak lio ah tuanbia pakhat arak ummi cu. Astetius an timi pa le a fanu mitcaw pakhat kong asi. Astetius hi Rome upadi ningin Valentine biaceihtu chungtel asi. Fr. Valentine nih mitcaw a fanu kha thlacam piaknak in a rak thlop i a fanu cu a dam i khua a hmu `than. Curuangah Astetius cu khrifa ah a lut.

            AD. 269 ah Fr. Valentine (St. Valentine) cu sualdan pathum an pek i thihdan an pek. Hmasabik ah tukvelhnak a ing i pahnihnak dantatnak cu mi bupi nih lung in chehnak asi. Ahnubik dantatnak cu a lutan in thahnak asi. Hi vialte a innak hi St. Valentine nih khrihfa phung `thitumnak phung a dirpi ruangah asi. Fr. Velentine thongchung a rak umlio ah Astertius fanu nungak nute (a mit a thlopmi nu) nih a thlithup in a va veh lengmang. Cuticun Fr. Valentine le nungak nute cu an i thlaihchan veve. AD 269, February (14) ni ah thihdan an pek hlanah Fr. Valentine nih nungak nute sinah cakuat pakhat a rak `tialtak. A cakuat a donghnak ah tuchan i a laar ngaimi cafang pakhatte asimi “From Your Velentine” (Nangmah ca i Velentine) tiin a `tial i a cakuat cu a donghter. Mah ticun Khrih caah Martyr in a nun dih donghnak Ni Feb 14 hi Father Valentine philhlonak le Valentine’s Day caah hmanthok cu a si. Father Valentine hi nuva hna le aa duhmi ngaknu tlangval hna caah Patron (Zohkhenhtu) asi. Duhdawtnak tiambia tharchuah Ni caah le aa duhdawtmi hna vairang cakuat Ni caah nihin ni tiang pehzulh tein hman cu a si.

            St. Valentine hi aa duhdawt mi hna an i dornak mithiang pakhat asi nain tuchan ah St. Velentine’s Day an hmanning hi ramkhat le ramkhat aa dang cio. Asinanin kannih Catholic zulh phungning he cun aa ralchanh ngaite. A nuammi innchungkhar ser khawhnak caah St. Velentine sin bawmhhal in Pathian sinah thlacam hna u sih.