Christmas Ni caan Sining

Kan Bawipa Jesuh Khrih chuahnak ni caan he pehtlai in a tuanbia tak hi fiang tein theih cu a si lo. Sihmanhsehlaw, Pope Leo I nak (440-461) nih December 25 ni hi Christmas ni siseh tiah ri a rak khiah mi ni a rak si. Zeicah kan ti a si ahcun, hi ni hi Rome miphun hna nih a rak biak mi “Saturnalia”“Saturn- Ni pathian” puai ni a si caah a si. Mah ni hi nika a kih-lum aa tluk ni a si bantukin an ram chaklei um hna i an hman mi khua caan an relnak ni a tawibik ni a si hlei ah khuasik caan i a lai bik a si tinak ni zong a si.

Pope Leo I nak nih a rak i ruahchan mi cu “Hi bantuk nika biaknak phung in Pathian biaknak phung lei ah i mer hna seh ti a duh ca zongah a si fawn.” Pope pa nih kan Bawipa Jesuh Khrih kong he pehtlai in a ti mi cu: “A thar mi ceunak- Khamhnak ni caan” ti in a rak ti.

Khrihfa hna chung zongah hin Christmas tuah caan hi aa dang cio ve. (Western Christians) nitlak lei in a hung phan mi Khrihfa hna kan ti lai cu, atu kanmah hna bantuk hna nih hin Bawipa Jesuh chuah ni hi December 25, ah kan tuah tawn. A cheu Eastern Orthodox Christians hna nih cun Epiphany- The Manisfestation of the Lord, kan ti mi “Pathian minung hna sin ah aa phuannak ni” “Nichuah lei siangpahrang” hna puai kan tuah nih January 6 ah hin Christmas Puai hi komh chih in an tuah ve. Greek Orthodox le Russian Orthodox pawl tu nih cun January 7 ni ah Christmas puai hi an tuah i Epiphany puai hi January 19 ah an tuah ve.

Cu a si caah atu kan tuah kan hman mi Christmas puai cu Khrihfa a rak si lo mi hna nih an rak tuah mi “Ni pathian puai” in aa rak thawk mi a si tiah kan ti khawh.

Christmas ni caan rikhiahnak ni zong hi theih duh awk ngai a si mi pakhat cu Judah miphun hna nih an tuah mi “Ceunak puai-Hanukkah” ti mi caan he zong an i khat. “Hanukkah” timi puai hi November or December thla ah hin tuah a si tawn mi puai a si. Hi puai tuah lio caan ah hin eidin i hrawm `inak, lente celhnak hna le laksawng i peknak tbk,… hna hi an tuah tawn.

Christmas caan zong kan phan cang hna lai. Bawipa nih minung hna caah a Fapa kha “Laksawng nganbik” ah siang ngai in a kan pek bantukin kannih hna zong nih kan lungthin, kan ruahnak kan caan hna kha Pa Pathian sinah siang ngai in pe ve hna u sih.

Abraham nih Pathian fial mi a cohlaan i a zeizong vialte Pathian kut ah a ap i a pekchanh tikah Pathian nih Thluachuah tampi a pek. Bawinu Mary zong nih mah zawn ruah lo, thih hmanh `ih lo in Pathian hal mi kha siang ngai in a cohlaan i a zeizong vialte aa pekchanh tikah Pathian nih a thang`hat: “Vel in a khat mi Nu” (Lk 1:30) tiah a ti. Elizabeth cu Thiang Thlarau in a khat i aw thangpi in a ti mi cu: “Nang cu Nu vialte lak ah Thluachuak bik nu na si” (Lk 1:43) tiin a ti ve. Kan Bible Cathiang chungah a dang hmelchunhnak tampi a um ko rih. Pakhat te kan hun langhter `han rih a si ahcun; Jerusalem biakinn pi ah minung tampi nih an ngeih mi chawva Pathian sin ah an pek kha Jesuh nih a zoh ko hna. Sihmanhsehlaw, nu hmei nu nih phaisa sen piahnih te siang ngai in a pekchanh mi kha kan Bawipa Pathian, Jesuh Khrih nih a thangthat (Lk 21:1-4).

Christmas caan ah Pathian kan dawtnak siseh, Pathian muisam in ser mi minung hna cungah siseh kan fim kan thiamnak le kan zeizong vialte siang ngai in a pe khotu si cio hna u sih.

Christmas lunglawmhnak, daihnak, himnak le ngandamnak nan dihlak cungah Pathian nih in pe cio ko hna seh. Amen!