ULHCAAN (LENT) SULLAM

VUTCAM PUAI (Ash Wednesday) le Ulhcaan (Lent) Sullam:

(1) Vutcam Puai (Ash Wednesday) kong.

        “Nangmah cu Vawlei cun sermi na si. Leidip na si i leidip ah na kirṭhan lai,” (Gen. 3:19).         

          Adam le Eve nih Pathian Nawlbia an buar cang caah an cungah thihnak cu a tlung. Leidip in, lak in sermi nan si caah nan thi lai i leidip ah nan kirṭhan lai a ti. Mi vialte nih kan leibatmi cu thihnak hi asi. Cucaah Thihnak le Sual ngaihchihnak (Death and Repentence) hmelchunhnak caah Vutcam kan i thuhnak asi.

          “Athiang lomi caah khanghmi sualthawinak Vutcam kha tlawmpal in an lak lai i, thi luangmi tlawmpal he um chungah an rawn lai” (Num. 19:7). Hi Bible caang hi sualthianhnak (purification) caah hmanmi Vutcam asi.

          “Cucaah keimah le keimah cu kaa hua i leidip le Vutcam lakah ṭhu in kaa ngaihchih,” Job. 42:6 tiah ati. Job cu Satan nih a tukforh i a cungah a tlungmi thil kongah siseh, a kaa chungin a chuakmi ṭhatlonak vialte caah siseh, Pathian sinah leidip le Vutcam lakah ṭhu in sual aa ngaihchihnak (repentence) kong asi.

          “Cun, Tarma nihcun a lu ah Vutcam aa phulh i, ban saumi Angkifual aa hruk mi cu a thleh i a lu cungah a kut kha a chuan i a kal, a kalpah cun thangpi in a ṭap lengmang” (2 Samuel. 13:19). Amnon nih a farnu Tarma cu hramhram in a sualpi caah Tarma cu vutcam i phulh in a kalpah ahkhan lungkuai in thangpi in a ṭahnak (Ash Mourning) asi.

          Cun Bawipa Pathian sinah cun nawlnak in le rawl ulhnak in le buri puan i aih in le vutcam phulh in thla ka cam i hi bangin sual phuannak kha ka tuah (Daniel. 9:3). Pathian nih profet Jeremiah sinah Jerusalem khua cu kum (70) chung a rawk lai tikha a theitu Daniel nih Pathian sinah, Israel miphun aiawh in buri puan aih in le vutcam phulh in sual ngaihchihnak a rak tuahmi asi.

          Vutcam Puai (Ash Wednesday) cu Ulh caan (Lent) a phancang tinak asi. Kan cal ah vutcam in vailamtah (cross) kan i suainak sullam cu, leidip in sermi kan si caah leidip ah kan kir ṭhan lai tiah sual ngaihchihnak kan langhter hi asi. Vailamtah kan i suainak cu Pa, Fapa, Thiang Thlarau, Thumkomh Pathian pakhat (Holy Trinity) kan zumhnak kan langhter lawng siloin, nunnak pek tiangin a kan khamhtu Bawipa Jesuh Khrih hnuzultu Khrihfa kan sinak hmelchunhnak asi.

Ulh Caan (Lent) kong

        Ulh Caan (Lent) timi biafang cu Mirang holh nih “Lenten” a ti. A sullam cu “Spring Season” “Pau Caan” tinak asi. Khuasik a dih i thinghnah rampar an ṭil dihcang i a hnah notete an hung corhṭhan caan te khi asi. Kan nunhlun cu kaltak in sual ngaihchihnak he thlacamnak, rawl ulhnak, dawtnak, zawnruahnak, pekchanhnak le toidornak nun he kaarhlan caan asi. Cu Lent caan kan timi cu thetse ramcar lakah tilo rawllo in kan Bawipa Jesuh Khrih nih sifah retheih tuar in ni (40), zan (40) rawl ulh caan kha asi i Satan nih a tukforh caan asi.

Satan nih;

1. “Hi Lung hi Changreu ah canter hna ngat” (Mt. 4:4) (Stone into bread).
2. “Nangmah cu Pathian Fapa na si ahcun, Vawlei ah khin vun zuang tuah” (Jump from the Temple) (Mt. 4:6).
3. “Na khuk naa bil i na ka biak ahcun hi vialte hi kan pek dih lai” (Mt. 4:9) (Kingdam of the World). Jesuh nih, “Minung hi rawl lawngin a nung kholo, sihmanhsehlaw, Pathian nih a chimmi bia paoh (the words of God) cu a nunnak asi lai,” ati.

Hi biakinn a par palak hin, Vawlei ah khin vung zuang tuah a ti tikah Jesuh nih, “Cathiang nih pei na Bawipa Pathian cu va hneksak hlah,” a tive kha tiah a leh.

          Na khuk naa bil in na ka biak ahcun hi vialte hi kan pek dih lai, a ti tikah Jesuh nih “Satan, va kal cang, Cathiang nih pei Bawipa na Pathian cu va bia law amah rian lawnglawng va ṭuan a ti kha” a ti i, Satan nih cun a kal tak.

Lent Caan cu Jesuh Khrih ni (40), zan (40) tukforhnak phunphun a in i rawlṭam tihal in a umnak, Gethsemane dum chungah thla a camnak, Vailam cungah ka Pa, zeicahdah na ka kaltak tiah vansang in a aunak, ka ti a hal tiah vailamcung a temtuarnak kong kha Khrih he hmunkhat tein kan tuar ve ding kha Bupi Cawnpiaknak asi.

Catholic Bupi nih Lent Caan ah kan tuah kan zulh awk thil pali (4) a kan cawnpiak.

(1) Thlacamnak (Prayer)- (John 14:4).

Catholic Bupi (asiloah) Universal Church asimi paoh cu thlacam mi Khrihfa kan si a herh. Bupi caah siseh, Khrihfa a bu caah siseh, Chungkhar caah siseh, Pathian rianṭuantu hna caah siseh, kan ral hna caah siseh a zungzal thla a cammi kan si a herh. Hleice in Ulh caan hrimhrim ah tukforhnak chung kan luhnak hnga lo Jesuh he hmunkhat tein thla kan cam awk asi. “Zeipaoh ka min in nan ka hal ahcun ka tuah lai,” tiah ati.

(2) Rawl Ulhnak (Fasting)

“Ahohmanh nih zeihmanh nan ei lailo; minung nih siseh, Saṭil nih siseh, cawrun nih siseh, tuurun nih siseh, rawl nan ei lailo. Nan dihlak in, buri nan i aih lai i, Pathian sinah biatak tein thla nan cam cio lai. Cun nan ziaza ṭhalo kha nan hlawt lai i, zaangennak na tuah mi kha nan hlawt lai” (Jonah. 3:7).

(3) Duh i suumnak (Sacrifice)

“Minih a hawile caah dawtnak nganbik a ngeih khawh micu a nunnak pek hi asi” (Jn 15:13). Sacrifice ticu kan ngeihchun thil kha kanmah nih hmang loin midang caah pek kha asi.

“A rawl a ṭammi kha rawl hrawm hna ulaw, inn ngeih lomi kha tluninn awnh hna u; Aihawk a ngeilomi kha thil puan ṭhenh hna ulaw, nan sahlawh le nan rualchanh hna kha bawm loin um hna hlah u. Hihi ka duhmi ulh phun cu asi (Isaiah. 58:7).

(4) Pekchanhnak (Almsgiving)

“Ka rawl a ṭam i rawl nan ka pek, ka ti a hal i ti nan ka pek, khual ka si i nan inn ah nan ka tlun ter. Puan aihawk ka ngeilo i puan nan ka pek, ka zaw i nan ka zohkhenh, thong ka tla i nan ka len” (Mt. 25: 35-36) tiah a ti hna lai.

“Hihi kan chimh hna; ka unau pakhatkhat cungah zeitluk hmanh in sifak le nauta sisehlaw nan tuahmi thil paoh hi ka cung i nan tuah asi,” (Mt. 25:41) tiah a leh hna lai.

Ulh Caan (Lent Caan) kan timi cu Catholic Bupi nih sual ngaihchih buin thlacamnak, rawl-ulhnak, duh i suumnak le pekchanhnak in kaarhlan caan asi. Jesuh Khrih cu thetse ram car ah ni (40), zan (40) rawl-ulh in caan a hman bantukin kannih zong kanmah lungtho tein Jesuh he hmunkhatte ah Ulh Caan hmang i zuam ṭi hna usih!