VAILAM PATHIAN FIMNAK

Zohtuah, Kalvari vailam cungah, mi zakip ca nunnak thi a luang tiin kan sak. Hlanlio pi in profet Zechariah nih a rak chim cang: "Fei in an chunhmi keimah kha an ka zoh te lai," ti in(Zach 12:10). Moses nih darrul kha a tar i an zoh bantuk in mi fapa cu vawlei in thlir a si lai, amah a zummi cu zungzal nunnak an ngei lai"(Cf 3:14).
Nunnak hmuh duh ah, damnak hmuh duh ah, Khamhnak hmuh duh ah vailam ah tar mi Bawi Jesuh cu kan zoh. Mithiang Paul nih, "Zeicatiah vailam kong bia cu a rawk lengmang mi hna caah cun hruh a si, sihmansehlaw khamh a si lengmang mi hna caah cun Pathian tthawnnak a si" a ti. Cun vailam tahmi Khrih cu Judah mi hna caah i chuihsualnak a si i, Gentel mi hna caah hruhnak a si, sihmanhsehlaw Pathian nih a auhmi hna caah, Judah mi an si ah, Greek mi an si ah, Khrih cu Pathian tthawnnak le Pathian fimnak a si"(1Cor 1:18, 23). Mithiang Paul caah Khrih le vailam hi tthen khawh a si lo. Kei cu kan Bawipa Jesuh Khrih vailam ti lo cu kaa uahpi mi a um bal lo, a ti(Gal 6:14).
Lamkaltu dang hna tah zeitin an hmuh. Mithiang Peter cu Bawi Jesuh bantuk in vailamtah ding cu kaa tlak lo a ti i a bingtalet in aa tahter hna. Mithiang Andrew zong cu bantuk lungthin cun a sir in aa tahter hna.
Mah zumhnak thinlung hi Bupi zumhnak le biaknak ah kan hman. Athiang cacawn ninga ni vailam upatnak ah tlangbawi nih vailam kha zapi sinah a hmuhsak hna i a chim: "Mahhi vailam thing a si. Mah thing cungah vawlei khamhtu cu aa thlai. Cun zapi nih "Ra u, kan biak lai," tiah an leh. Thluachuah peknak ah vailam tah hmelchunhnak a hman. Bupi biaknak ah kan hmuhmi cu zumtu hna nunnak ah a rak phuangmi a si ttheu.
AD 312 ah Rom siangpahrnag Constantine cu ral nganpi tuk ding a ngei. Rom Pathian a si mi Mars, Jupiter le Venus hna sinah hmelchunhnak a hal hna. Aphi a hmu lo. A nu Helena nih ziah Khrihfa Pathian sinah na hal ve lo a ti. Cun siangpahrang nih cun Khrihfa Pathian sinah cun thla a cam. Khuaruahhar awk ngaiin van ah vailam senpi pakhat a lang i vailam tangah, "Mah hmelchunhnak in na tei lai," tiah aa ttial. Cucaah aalaan cungah siseh, an phaw, an fei, an naam vialte ah vailam zuk kha an suai dih i raltuk an kal tikah an tei hna. Vailam in teinak kan hmuh ti a rak si. Cu ruangah Khrihfa biaknak zong luatnak a pek i Rom pennak i biaknak ah a rak cang.
Cun a nu Helena zong cu lunglawmhnak in Bawi Jesuh vailam ka kawl lai tiah Jerusalem ah a kal. Vawlei a hlaiter hna i vailam pathum kha hmunkhat te ah an hmuh hna. Azei hidah Bawi Jesuh vailam a si hnga ti an hngalh lo caah kum (12) thi chuaknu kha an auh i an tonghter. Vailam pahnih a tong ah a zeihmanh a ti lo. Sihmanh sehlaw a pathumnak a vun tongh cangka a thi chuah a pit i a dam cawlh. Mah damnak a pe mi vailam kha Bawi Jesuh vailam a si tiah an ti i biakinn ah an kalpi. Cuticun vailam nih tthawnnak a ngei i damnak le luatnak a pek khawh ti kha fiang tein hmuh a rak si.
Zumhnak in vailam hmai ah khul i bil in thlacamnak he a zoh mi hna nih vailam cu Pathian tthawnnak le fimnak a si kha an hngalh khawh.
Assisi khua mi Mithiang Francis cu a lung aa thlen ka ah St. Damiano biakinn rawp pakhat i a um mi vailam tah hmai ah thla a cam. Vailamtah in aw pakhat a theih; "Francis, ka biakinn hi remh," a ti. Sifahnak kha i lak in Pathian sinah pum aa pe. Damiano biakinn cu a kut in a remh. Sihmanhsehlaw vailam in a theih mi aw a duhnak cu Bupi hrimhrim va remh ding a si ti kha a hnu ah a lang. Cun a hnupi veikhat ah vailam hmai ah thla fakpi in a cam. Khi lio ah vailamtah cung i Bawi Jesuh zuk cu a rak nung i, "Francis, na duhmi ka hal," tiah a ti tthan. Francis nih "Bawipa, nangmah hlei cun a dang zeihmanh ka duhmi a um lo," tiah a leh. Khi tikah Bawi Jesuh a hma panga in ceunak a hung chuak i Francis a kut phah le a ke phah le a hnak kha a vun kah i Francis cu Bawi Jesuh hma a ngei hmasa mi mithiang ah a cang.
Mithiang Thomas Aquinas hi a no lio ah a nu le a pa nih siangbawi siter an duh lo. Cucaah an innkhan pakhat chungah thawng an thlak i nu tthalo pakhat kha an lemter. Khi tikah Thomas nih cun a alh hluahmah mi thingthu pakhat khan a dawi i cu nu cu a ai i a chuak. Mah nu a chuah hnu khan a thingthu cun vanpang cungah vailam nganpi pakhat a suai i a hmai ah khuk aa bil i thla a cam. Cucaan thawk cun Thomas cu thisa duhnak a ngei ti lo tiah an chim. A nun chungah Pathian kong theology kha ttha ngai in a ttial. Zeitindah mah tin na ttial khawh tiah an hal tikah, Thomas nih, "Mah fimnak hi ca ka cawnmi le ka rel mi in ka hmuhmi a si lo, vailam hmai i thla ka camnak in ka hmuhmi a si," tiah a leh hna. Vailam Pathian fimnak a si hi Mithiang Thomas a nunnak ah fiang khun in a lang.
Mithiang Martin de Porres hi kum hleihnih a si lio in siibawipa pakhat sinah a um. A fim le a lung a haar caah sibawipa a nupi nih a tlaihchan ngaingai. Mizaw zong nih an duh ngaingai. Sibawipa a nupi nih ca na zohnak caah tiin phazawngdan a pek tawn. Phazawngdan a dih tuk tiah a hmuh tikah sibawipa a nupi cu a khuaruah a har. Zankhat cu a khaan vanpang awng in a vuh bih i Martin cu a cabuai cungah vailamtah a chiah i a awrhlei le a kehlei ah phazawngdan kha a van hna i khuk aa bil i thla a cam kha a hmuh. Tthate in a vun zoh tikah a biangah a mitthli a tlak thluahmah ko kha a hmuh. A kaa in "Bawipa, zeicaah maw mahtluk in na in," a ti kha a theih. Mah hnu cun phazawngdan kongah zeihmanh a chim ti lo. A duhzat in a pek cang. Martin cu mi sifak le saram a dawtu le khuaruah har tuahtu mithing ah a cang.
Veikhat cu India ram ah siangpahrangnu pakhat nih a fanu kha a ttamh. Sui kutdonghrolh, suitumbul, suihnatonh, suihnartonh le sui kehrolh in a ttamh. A fanu nih zeidah kan tuah lai," tiah a hal. A nu nih biakinn ah kan kal lai i Pathian sinah thla kan cam lai, tiah a leh. An nufa cun biakinn chungah cun an lut i vailamtah hmai ah an khuk an i bil i thla an cam. A nu cu lungtak te-in thla a cam lio ah a pawngah karuk karek tiah a rin thawng kha a theih. A vun zoh tikah a fanu nih a sui thil pawl kha a phoih dih hna i zel ah a chiah kha a hmuh. "Zeicadah hi ti cun na tuah," tiah a hal. A fanu nih, "Kan Pathian nih vailam cungah thirkhenh hna le hlingluchin he aa thlai lio ah kannih nih suithil kan i hruk cu aa tlak rua lo tiah ka ruah caah a si," tiah a leh. Vailam in a hmuh mi ceunak le fimnak a si.
Vailam kha zeitin dah kan zoh? Vailam in Pathian fimnak le tthawnnak kan hmu bal maw? Vailam cu Khrih nih Satan le vawlei, sualnak le thihnak a teinak hriamnam a si. Zumhnak in vailam a zohmi hna nih khi fimnak le tthawnnak an hmuh cang. A liamcia caan lawngah a si mi a si lo, nihin le hmailei tiang zongah a si rih lai. Nang le kei ca zongah a si ve awk a si. Profet Zechariah nih a chim bangin, vel le nawlpatnak thinlung kan ngeih ahcun kan sinah aa phuang ve ko lai(Zel 12:10).

Catial tu/- Rev. Fr. Paul Thla Kio