Unau Chuahpi Lungthin

DIAHNAK LE CHUAHPI UNAU `TAFAR LUNGPUT
Minung paohpaoh hi Pathian fa (fapa/fanu) kan si dih caah unau chuahkhat `tafar kansi dih. Taksa muisam (cuarmuisam) miphun le biaknak, adot thleidan loin daw tein kutsih kan nung zungzal hna lai. Una (`tafar) lungput cu a thiang a sungmi thinlung put asi i pakhat le pakhat kha dawtnak zunhri in a ngerh tawn hna.

Khibantuk zuunngaihnak hri hna nih minung chungkhat kha `thathnemnak tampi in a bawmhchanh khawh. Minung hna cu pakhat le pakhat unau chuahkhat bantuk lungput ngeih i kan i komh cio hna ahcun bia-alnak le i siknakte hna kha ton biaruahnak in a phi kan kawl khawh lai i huatnak le raltuknak hna kha kan hrial khawh hna lai. Adik ahmaan mi unan rualhna cu pakhat le pakhat thleidannak an ngeilo, daw tein hmunkhatte an i pehtlai dih.

Unau chuahpi `tafar lungthin taktak he pehtlaiin Pope Francis nih “Vawlei pumpi hi khuate ah a cangcang kan tiko na tein minung pakhat le pakhat cu innpa tlukceo lawng kan si rih. Unau `tafar bantuk tucu kan si naisai rihlo” tiah a rak chim.

Chimcawk lo a tam taktak mi tlukruang tein nawlngeihnak (tinvo) a  umlonak hna, sifah harsatnak le ningcanglo asinak hna cu thisa khat unau `tafar thinlung put tanglo a umlonak i hmelchunhnak pakhatte lawng asilo i lungkhah lungrualnak a umlonak tehte pakhat zong asi ve. Nangmah nakin keimah tiah zuamnak a chuakmi chanthar ruahnak asimi pumpak pakhatte lawng zumhnak, mah ca `hathnemnak lawngte zoh mi zumhnak, tampi chuahter, tampi hmanmi zumhnak hna cu mi zatlang, mi cung dawtnak thazaang a zorter i sifah chambau mi hna, bawmtu ngeilo mi hna kha hmantlak lomi minung, zatlang chungkhar nih hmanawk tlakmi minung timi thinlung put kha a chuahter. Cubang cun minung hna hmunkhat teah a daimi sinakin um`tinak phunglam in mah `thathnemnak le mah ca lawng a ruatmi bantuk sining ziaza leiah duhsah duhsah in aa thleng cang, tiah tlangbawi ngan Pope Francis nih a rak chim. (Cf. Pope Francis, Voi (47)nak vawleicung Daihnak thawngthanh biacah, January 1, 2014). 

Unau lungput kan ngeih ahcun, pakhat kha pakhat, upatnak rawh ding in an tuah lo. Unau lungput ngeihlo ahcun unau chuahkhat hmanh nih Bible chung bia bangin Kain nih a chuahpi a nau taktak Abel kha nahchuah fih nunter in a rak thah bang khan an si cio te lai (Gen. 4:1-18). Unau lungput ngeihcio lo ahcun pakhat le pakhat upat hmaizahnak a um lailo i dawtnak ngeih khawh zong asi fawn lailo. Pakhat le pakhat ngaihthiam in remnak tuah khawh asi ahcun unau timi zuunhri hna he khat le khat a zelh ahcun ral si duhnak zong a um lailo. Buaibainak hna caah khirhnak si (phisi) an si. Adik ahmaan mi unau lungput ngeih cio ahcun buaibainak asi hmanhah nam i tat i hmaitonh loin tonbia i ruah in thlaihchannak hna vawrter loin a um ko lai.

Unau lungput he kutsih cio ahcun harnak hna le raltuknak hna kha kham khawh asi te ko lai. Unau thinlung put a ngeimi hna cu khat le khat kha bawmhchanh-dawtnak kha an langhter i pakhat caah pakhat nih nunnak pek tiangin a kham piak, dawt tlaihchannak hna an i thleng kho i Bible hlun chung i Davbid siangpahrang le Jonathan hna an rak sicannak nih tehte asi (Cf. Psalm 18:2).

Adik ahmaan mi unau lungput kan ngeih cio ahcun pakhat le pakhat kha namneh asilo, khat le khat kha zohkhenh bawmhchanh in zangfah thiamnak an ngei. Khat le khat kha `tumchuk dingin a tuah lo bantukin khat le khat an i zunpiak thiam lo. Thinglung ah an i upat i zawnruahnak an ngei. Minung khat le khat “unau chuahkhat thinlung” an ngeihcio le caah pei vawlei cungah hin minung le minung hnahawhnak a chuak cu. Vawleipi ahhin huatnak mei hna a kangh cu. Pope Paul VI nih “Nihin vawleipi nih (buaibainak) zawtnak a ngeihnak cu mi tlawm deuh nih vawlei chungchuak thil hna kha teithlak i tlaihkhipnak chacun minung pakhat le pakhat (unau chuahkhat lungthin) zuunngaihnak hri a dor caah asi” 1 tiah a ti.