Bupi i `Tuanvo (Zatlang Nunphung)

Tuanvo

4. Minung huham chungah chiahmi Catholic Bupi zatlang nunphung cawnpiaknak
(a). Catholic Bupi i `Tuanvo

    

Catholic Bupi cu miphun thleidanlo, Biaknak thleidonlo, hmunhma thleidanlo mi vawleicung pumpi he aa seng mi Bupi asi. Minung vialte caah asi. Abikin minung vialte `thathnemnak caah aherh mi ziaza lei he a pehtlaimi hna kha cawwnpiak awk `tuanvo a ngei. Ram rian`tuannak (ramkhel rian), nunphung hunchonak upadi hna nih a namchuk a hrem hna ruangah harnak a tongmi hna mikip an huham kha kilkuai le khamhpiak awk `tuanvo a ngei. Ramkhel rian, nunphung rian, hunchonak nunzia hna ceunak pek in mi vialte an huham humhimnak um dingah aa zuam zungzal.
    Cucaah (23)nak Pope Paul nih;

“Catholic Bupi cu ‘ramkip i nu le sayamah’ caah Bawipa Jesuh amah pum hrimhrim nih a derhmi Bupi asi. Cucaah zabu kum caan hna karlak ah a nungmi minung hna kha a`tha khun mi tlamtlin mi nunnak le Pathian khamhnak kha mikip nih cohlan khawhnak caah fakpiin a `tuan. Bupi cu ‘Thilhmaan kha abikin  a `tanhpitu le biatak i a tungpi’ (1tim. 3:15) asi i  a derhtu hrimhrim nih fanu/pa hna cungah tuah awk `tuanvo pahnih pek asi. Cuhna cu;
- Fanu fapa hna kha fimnak pek awk le uk awk,
- Nu i zohkhenhnak tangah minung pakhat cio le mi vialte kha lam hmuhsak awk timi `tuanvo hna an si.
    

Mah nu cu minung nunnak ah asungbik mi upatnak a pek i a zohkhenh2 tiah fiang tein a chim. A peh`han i “Jesuh cawnpiaknak cu vawlei le vancung a pehtlaiter bantukin Thlarau le pum, fimnak, lungthin telh in minung pumpi huap in a donglo lawmhnak, daihnak le tlamtlin mi vancung suiram ah mah nunnak vialte kha cawisang piak awk ah a kan sawm”3 tiah a rak ti.
    

Catholic Bupi cu vawlei cungah hin vancung nunman hna he aa rup tein sakmi Bu pakhat asi i hmuhkhawh lomi vancung suiram kha a hmuhsak zungzal tu asi. Cucaah mah Nu i mission rian`tuannak cu Pathian duhnak bantukin zatlang phukip kha Jesuh ah a thar remh`han awk le Pathian caah remh le thlenpiak awk `tuanvo 4 asi.
    

A voihnihnak Vatican tonpumhnak ah “Catholic bupi cu minung hna ahnubik kawltung asimi Pathian nih a chimmi biathuk hna nawlngeihnak pek asi caah cu nu cu mikip kha mah nih zeiruangah kan nung timi nunnak sullam kha a hon piak. Minung kan nunnak biatak hna kha a kan cawnpiak. Bupi cu amah a rianhmi Pathian lawng kha a thukbik mi a hlamnak asi kha a hngalh. Cu hlamnak kha leicung ah chappiak khawh asilo”5 tiah a cawnpiak.

    Cucaah Bupi cu minung hna kha khamh awkah mission rian`tuan tikah thlarau khamhnak pakhat lawng siloin thlarau, pumsa, fimnak, lungthin telhin minung pumpi kha khamh awk aa zuam.

    Cucaah ca`tialtu nih hin Catholic Bupi i zatlang nunphung cawnpiaknak hna chungah hin papek mi a biapibik tawhfung hna kha ka khomh i ka chuahpi. Bupi nih papek in a cawnpiak mi ah “Minung kan huham” minung huham he a pehtlai mi “Mung nawlngeihnak” le “Biatak (siloah) thilhmaan” “nunphung hmual” le “kokek pawngkam i zumhtlak sinak” hna kha kaupi in ka `tial. Cu papeknak hna kha kilkamh awk caah lampi asi mi “Lungrualnak” (principle of solidarity), “Bawmchanhnak upadi” (principle of subsidiarity) “Upadi nh teinak” (Rule of law) “Thihphaih lonak upadi” (Nona violence) le “Hmaiton biaruahnak” (dialogue) le “Daihnak” (peace) hna kha ka fianter. Cu cawnpiaknak hna le upadi vialte cu Bupi nih asangbik ah upat a pekmi “Minung kan huham” kha a kilkamh mi, a humhim ter mi cawnpiaknak hna le upadi hna cu an si.

2. Pope John XXIII; Encyclical Letter, Mater et magistra, 15 may 1961, in AAS 53 (191) n. 1.
3. Ibidem, n.2.
4. Second Vatican Council, Pastoral constitution on the church in the modern world, Gaudium et Spes. Roman Cecember, in AAS 58 (1966) in n. 40.
5. Ibidem. n.41.

Add new comment

5 + 1 =