Zatlang Nunphung Tawhfung Hna ( Apeh)

(7). Ahrawm in Rian`tuannak Nawl (Right of Association)
    Mikip nih kaphnih `thathnemnak caah midang pakhat he kuttlaih in rian`tuannak nawl a ngei lai.
Bianaah “Rian`tuantu hna cu amah i aa phundang mi pawcawmnak rian hna kha kilven khawhnak caah rian`tuan phu sernak nawl a ngei lai”. (Pope John Pawl II, “On Human Work” 20).

(8). Zalong tein Biachah khawhnak (Free Decision)
    Mikip cu anmah zatlang nunphung, ramrian `tuannak (ramkhel) hunchonak le nunphung hna ah `thathnemnak hmuhding caah zalong tein i tel in bichahnak nawl a ngei.
    “Minung pakhat cio zalong tein `tuanlio mi mah pumpak rian, sehzung thilchuahnak, `tuannak nawl hna kha ngolternak cu a palh taktak mi asi. Cutin thil tuahnak cu a ningcang lomi asi ko. (Pope Pius XI, “The reconstruction of the social order” 79).

(9). Ram rian`tuannak le `Thihpphaih lonak Phung (Politics and no violence means)
    Mah ram cozah cu `thihphaih lo lam ningin daihnak le aa ningcangnak kha a kawl lai. “Raltuknak nih harnak pakhat aphi chuak asilo. Daihnak timi a mindang pakhat cu `thanchonak asi”. (Pope John II, The centenary of Pope Leo’s Encyclical 52).

(10). Kokek pawngkam i Dinfelnak (The integrity ecology)
    Minung cu Pathian aiawh in kokek pawngkam kha zohkhenh kilventu ah nawlpek mi asi. Kokek pawngkam i a man le kokek vawleicung ah aa hngatmi hna minung nunman kha a cohlan i kokek pawngkam zongkha upat awk a herh.
    “... Vawleipi i tucaan lio thil umtuning le hmailei hna cu sermi kokek pawngkam cungah  aa hngatmi asi. Zeicahtiah minung le pawngkam kokek upadi hna cu a dong ti umlo, pakhat le pakhat aa hngatcio lai. Minung `hathnemnak caah kokek pawngkam kha a zohfelnak cungah hram a bunh lawngah sermi thilnung vialte kha khamh le zohkhenhnak ah ahmaanbik mi ningcang hmaan asi”. (Pope John Paul II, World day of peace message, 1999, No. 10).

(11). Biaknak Zalonnak (Religious Freedom)
    Leicung kan nunlio ahhin mah zumhnak tein kan nun awk aherh. Pathian vancungram timi cu ningcangnak le daihnak muisam a ngei. Cucaah ram uktu vialte cu biaknak lei zalonnak hna kha zohkhenh le kilven ahau. “A ningcangnak caah colcanghnak le vawlei pumpi kha remh`thannak ah i telve in cawlcanghnak cu Pathian thawng`tha chimnak he aa pehtlai mi asi. Phundang in Bupi i mission rian timi cu zohchuk sersat innak dinhmun in luat dingin le mivialte kha khamh awk caah asi”. (World Synod of Catholic Bishops, Justice in the World,” 16).

(12). Nunphung he pehtlaimi Nawlngeihnak (Cultural Right)
    Minung kan nunnak he hmunkhat ah a um`ti mi nunphung kha hrawhkhawh asilo. Minung hna nih cun mah nunphung lawngin mah le nun man kha langhter cio kan si. Cuccah nunphung nawlngeihnak kha philhpiaknak cu minung kan nunnak kha hrawh thluahmah mi asi.
    “Minung kan tuahsernak vialte cu nunphung pakhat chungah khan thil a cang i nunphung he pehtlainak a ngei. Nunphung kha tlamtling le fektein thlen khawh awk caah minung i serthar khuaruahnak, theihhngalhnak, vawlei le minung hna kha hlathlai mi hngalh thiamnak timi, minung vialte he a pehtlai mi konglam vialte aherh. Culengah mah pum kha aa uk khomi `hawnnak, mah pum kha i pekchanh i toidornak, hawikawm thiamnak, mipi `hathnemnak caah rian`uan dingah i  timhcianak vialte aa tel ... minung i hmailei caah sersiamnak cu mah pum le ruahchannak kawltung kha theihfiannak cungah a hngatmi asi”. (Pope John Paul II, ‘Centesimus Annus’ n. 51)
    Kannih “Zatlang phu” pakhat i abiapibik a hrihram cu Thlarau lei he a pehtlaimi thilhmaan asi ti kha mikip nih kan cohlan  cio awk asi. Daihnak he a nuam i a karhcho mi mibupi ser awk caah cu thilhmaan hna cu ahohmanh nih al kho awk asilo. Cucaah Bupi i zatlang nunphung cawnpiaknak ahhin abikin “zatlang phu kha ahmaan in ser i a ningcang tein `thathnem ter hnu ah dawtnak in tlamtlinnak lei phak khawhnak caah” (GS n.26) a cawnpiak lio asi.

Add new comment

11 + 4 =