Catholic Khrihfa hna nih Khukbil in Pathian an Biaknak Kong

Hakha St.Joseph Cathedral Biakinn (Photo: RVA Hakha)

CATHOLIC PAWL NIH KHUKBIL IN PATHIAN AN BIAKNAK KONG

Hal;        Khrihfa vialte lakah, Zeicahdah Catholic (RCM) pawl nih Biakinn le Biakttheng hmai ah Pathian kha khukbil in an biak? Nan khukbil u tiah Bible ah a um maw? Zeicahdah Bible ah a um lomi cu Catholic pawl nih an tuah? Bible ah a um ahcun theih ka duh ko. Zei Khrihfabu hi dah Bible ning tein a zulmi an si? Zeicahdah Khrihfa budang hna nih “Praise and Worship” ah an khuk an bil lo? Zeicahdah Catholic pawl nih Bawipa Thisa hmai ah an khuk an bil? Bible chirhchan in ka let tuah?

Leh;       Bible lawnglawng a biapi an ti i cu Bible chung i a biapi mi kha a hmu thiam lomi tampi an um. Bible cang hna biatak in a zulmi Khrihfa bu cu zei Khrihfa bu dah a si zoh tuah usih. Isaiah; 45:22-23 ah “Keimah cu Pathian ka si. Keimah hlei in Pathian dang a um lo. Mi vialte nih ka hmai ah nan khuk nan i bil lai.” a timi kha kan hmuh. Salm; 95:6, “Ra tuah u, kun usihlaw bia usih, a kan sertu Bawipa hmai ahcun kan khuk i bil usih! Amah cu kan Pathian a si. Kannih cu a kan zohkhenh mi kan si, a kan cawmmi tuurun kan si,” tiah aa ttial. Cuti a si ahcun Khrihfa budang nih ziah an khuk an bil lo.

                                Biakamthar Luka 22:41-42 “Cun an sin khan lungchep tluk a va kal i a khuk aa bil, Ka Pa, na hna a tlak ahcun hi hrai hi ka tthialpiak ko. Sihmanhsehlaw keimah nawl siloin nangmah nawl si ko seh,” tiah a ti. Mark 14:35-36 zongah cu bantukin “Hmailei ah tlawmpal a va kal i vawlei ah a bawk i … thla a cam,” a ti. Matthai 26:39 zongah “… Vawlei ah a bawk i… thla a cam” ti kan hmuh. (Luka 24:52) Bawi Khrih vancung a kai lioah “Zultu hna cu an khuk an i bil i an biak hnu ah lunglawm ngai in Jerusalem ah an kir” a ti. Mt 20:20 ah “Zebedi fapa hna nu kha Jesuh sin ahcun a fapa hna he khan an ra i a hmai ah khan a khuk aa bil i zaangfahnak a hal” ti kan hmuh rih. Mt 2:11 “Nichuah lei mifim pathum hna cu” Innchung ahkhan an vung lut i ngakchia kha a nu Mary sinah cun an hmuh. An khuk an i bil i an biak,” ti kan hmuh rih. Luka 18:10-14 zongah “Farasi pa le ngunkhuai khawltu pa thla an cam lioah, ngunkhuai khawltu pa cu lamhlat pi ahkhin a dir i vanlei hmanh zoh ngam loin a ttang aa cumh i kei misual cung ah hin zaangfahnak ngei ko, tiah toidor tein thla a cam i a sualnak ngaihthiam in inn ah a ttin, ti kan hmuh fawn.

                              Rom 14:11 ah “Ka nun bangin mi vialte nih ka hmai ah an khuk an i bil lai i, mi vialte nih Pathian a si, an ka ti lai” ti kan hmuh. Lamkaltu hna zong an nunnak ah an khuk an i bil tawn kha zoh rih usih. Lam 9:39-40 “Peter nih an dih lak in a chuahter hna i a khuk aa bil i thla a cam, mithi kha a nunter tthan,” a ti. Lam 6:1-7 ah zultu Peter hruai in a lu cungah kutchuan in thla an campiak mi Stephen zong Jesuh bangin amah a thattu hna caah a khuk aa bil i, thla a cam hnu ah a thi tiah lam 7:59-60 ah kan hmuh. Efesa 3:14-15 ah Paul zong nih Jesuh Khrih hmai ah khukbil in a kun, ti kan hmuh. Filipi 2:10-11 ahcun, Pathian nih Khrih a cawisan nak kong kan hmuh; “Cucaah Jesuh min upat awk caah Vancung i a ummi vialte hna le Vawlei i a ummi vialte hna le Vawlei tang i a ummi vialte hna nih an khuk an i bil lai i Pathian kan Pa thangtthat awk caah Jesuh Khrih cu Bawipa a si, an ti lai, ti kan hmuh. Cu ruangah Roman Catholic pawl nih khukbil in thla kan camnak cu a si.

                Biathlam 4:10 ah, “Upa kul le li hna cu bawitthutdan cung i a tthumi hmai ah khukbil in an kun i zungzal in zungzal tiang a nungmi kan Pa Pathian nangmah cu zeizong vialte kha na ser cang tiah an ti i bawitthutdan hmai ahcun an sui luchin kha an phawih i khukbil in an kun i an biak ti kan hmuh. Biathlam 5:8,14 zongah “Upa kul le li le saram nung pali hna kha Tuufa hmai ahcun an khukbil in bawitthutdan cung i a tthu mi Pathian kha an biak i, Amen! Halleluiah! an ti,” ti kan hmuhfawn. Hi Bible cang hna kan zoh ahcun Bible ning in kan zulh lawnglawng ah khamh kan si lai, tiah a timi, Bible lawng a hrampi a si a timi hna kha biahal awk a um i hngalhter ka duh hna. Ngaite tiah cun Catholic Sister pawl, Tlangbawi pawl le Bishop pawl kha upat hmaizah nak in Khrihfa hna nih lukun khukbil in kan biakchawnh hna tikah, “Keimah loin Pathian dang kha khukbil in nan bia lai lo,” timi nawlbia an buar tiah an kan soisel. Khrih milem hna, Nu Mary milem hna kha khukbil in upat kan pek tik hna zongah nawlbia an buar tiah an kan soisel tthiamtthiam. Asinain Pathian inn, a biakinn thiang ah khuk an bil lo, Pathian hmai ah khuk an bil lomi cu khuaruahhar ngai a si.

                Ngaite ahcun Khrihfa pakhat caah Bible cu a biapi mi a si, tiah Catholic Bupi nih a cawnpiak. Bible lawnglawng kan ti ahcun Pathian hmai ah khukbil awk a si ti cu Bible hlun le Bible thar ah kan hmuh ko. Pathian umnak inn tiah kan ti mi Biakinn ah na khuk na bil taktak maw? Na bawk taktak maw? Pathian kha khukbil lukun in na bia taktak maw? Cuti a si lo ahcun Pathian hmai ah khukbil in biak a hau lo timi cawnpiak nak kha zulh ding a si ko. Sihmahsehlaw, Catholic bupi nih cun Bible a zulh tuk ruangah a khuk aa bil, a ttang aa cumh, toidor tein zaangfah a nawl, Pathian a thangtthat tik zongah ringawn phuntling an tum, Pathian bia an ngaih tikah tthutchel, dirchel, khukbil chel tiin sullam ngei ngai in a tuah a zulhter hna nak in Bible kha biatak in a zulhnak tehte a langhter.

                Kan hawi Khrihfa budang hna nih nan Pa, nan Saya, upa hmai nan kal tikah lukun nawn in nan kal bal a si ahcun Bible hi nan zulh awk a si. Cuti a si lawngah Bible ning in a zul mi, Pathian duh ning in a nung i vancung nunnuamh daihnak kha aa ruahchan mi kan si kho lai. Bible a zul taktak i Pathian hmai Biakinn ah khukbil lukun in Pathian a bia mi si hna usih. Jesuh Khrih hrimhrim nih thla a cam tikah a khuk aa bil.

                Cucaah Khrih hnu zul taktak, Bible ningin a tuahser mi taktak Catholic Khrihfa hna nih Biakinn ah siseh, inn ah siseh thla an cam tikah an khuk an bil. Umtu ning phunphun in thlacam khawh a si nain khukbilnak cu toidor nak a si caah a ttha tuk mi a si. “Worship” timi, Pathian kha thinlung chung taktak in biakmi a si. Cucaah Catholic pawl nih cun Bawipa Thisa (Eucharist) timi zungzal nunnak a pemi changreu kha lukun khukbil in an biak. Catholic pawl nih cu changreu (Eucharist) a umnak Biakinn hna ah hnachet tuk mi hlasaknak hna nakin dai zirziar tein khukbil in biaknak kha a pa pek deuh. Cutin Pathian an biak kha budang hna nih an ra in an hmu lai lo. Annih cu lenglei milem hna lawng kha an hmuh i cu milem hna kha an biak tiah an ruah ttheo. Catholic pawl nih Bawi Jesuh a sa taktak a si, tiah an zumh i changreu(Eucharist) kha Pathian sinak in an biaknak sullam cu Jn 6:54 ah “Ka sa a ei i ka Thi a dingmi paoh nih zungzal nunnak an ngei lai,” tiah aa ttial caah a si. Khrih hrimhrim zong nih “Vancung in a rungttum mi nunnak changreu cu keimah hi ka si. Hi Changreu a ei mi paoh cu zungzal in an nung lai” tiah (Jn 6:51) ah a ti. Catholic bupi nih “Hri hra a ngei mi tingtang kha tum ulaw Bawipa cu thangtthat tuah u” a timi Salm 33:2-3 zong a hlaw lo. Asinain Pathian an biak tik ah khukbilnak kha an hman deuh. “Praise” timi thangtthatnak caah cun mah duh mi umtu ning hmankhawh a si ko. Budang hna tu cu Biakinn ah Ringawn he thangtthatnak in “Praise” an pa peknak cu an biakinn ah Khrih a um taktak tiah zumhmi zungzal nunnak a pe mi changreu(Eucharist) an chaih lo caah a si.

                Biatlang kan komh ahcun minung nih Pathian lawng kan biak awk a si. Kan thangtthat awk a si. A hman ko. Asinain Catholic hna tu nih cun Biakinn ah khukbil in Pathian biak cu Pathiang cungah kan zumh ti an langhter i duhnung khukbil nak tuahningkel zong Khrih hnu a zulmi hna, Bible a zulmi hna an sinak kha an langhter. Zungzal nunnak a pe i changreu(Eucharist) ah a um mi Khrih Pathian kha thangtthat biaknak cu a sangbik tuahsernak pakhat a si. Catholic pawl nih biatak ngai in khukbil in an biakmi Pathian cu Bawipa Thisa changreu(Eucharist) i a ummi Khrih Pathian kha a si. Cu Bawipa Thisa changreu(Eucharist) kha khukbil lukun in an biak taktak. Khrih Pathian cu changreu(Eucharist) chungah a um taktak ti an zumh. Bible hlun chan ah biakamnak kuang in Pathian cu Israel mi hna he hmunkhat in a um kha tehte a khaan bantuk in Chanthar Israel mi hna a simi Catholic Khrihfa hna caah Khrih Pathian cu Bawipa Thisa changreu(Eucharist) in kan mah sinah a kan um pi zungzal ti kha a fianter. Zeicah kan ti ahcun “Keimah cu vancung in a rungttum mi nunnak changreu ka si. Hi changreu a eimi paoh cu zungzal in an nung lai. Ka pekmi hna changreu cu vawlei mi hna caah ka pekmi ka sa a si,” tiah Jesuh Khrih nih Jn 6:51 ah fiangtein a rak chim.

                Catholic Biakinn i hi Bawipa Thisa changreu(Eucharist) ah Khrih Pathian a um taktak caah Catholic Khrihfa hna nih khukbil in an biak nain Khrihfa budang hna nih Biakinn chung i a ummi Jesuh Khrih milem(pachi) hna, Bawinu Mary le Mithiang hna i milem hna kha lenglei mit in an hmuh caah cu milem hna lawnglawng kha a bia mi hna, tiin an soisel tawn hna. Cucu a palh taktak mi a si. Khukbil in kan biakmi Pathian, Bawipa Thisa(Eucharist) chungah a um mi Pathian cu “Nan sinah a zungzal in, caan dongh tiangin ka um lai,” tiah bia a kan kamhtu Pathian a si (Mt 28:20)”.  Cutin Bible chungah khukbil nak kong aa ttial ko nain Khrihfa budang hna nih Pathian cu Thlarau a si. Zeibantuk paoh in biakkhawh a si. Kan thinlung in kan zumh ahcun a za ko, tiah Bible chung cawnpiak ning cang hna kha hlawt an i zuam. Pathian cu Thlarau a si. A hmaan ko. Kannih Catholic hna nih cun Thlarau in a ummi Pathian kha Bible ning tein khukbil in kan biak. Zeibantuk umtu ning kha dah Pathian nih a tlaihchan deuh hnga tiah nan ruah cio. Cu Pathian kha Catholic hna nih zungzal khukbil in an biaknak cu Bible zulhnak, Jesuh Khrih bia a ngaitu le a zultu an sinak kha a fianter zungzal.

 

Add new comment

2 + 11 =