Fimcawnnak

Fanu le fimcawnnak

Hlanlio kan nunphung ah nu hi pa nak in a niam deuh ah an rak chiah.  Nihin nitiang zongah nuu le pa thleidannak hi kan ngei rih.  “Nu hna sianginn kaiter cu midang caah phaisa dih men a si” tiah a ruatmi zong an rak um tawn.  Zeicahtiah kan nunphung ah nupi an `hit tikah nu hi pa ta a si cang timi ruahnak in an fanu, an farnu cu midang nih an i lak cang tiah ruahnak a um.  Nu nih sianginn a kaimi cu a va pale chung caah a si deuh tiah ruah a si.  Cucaah, nu pakhat nih tanghra voikhat a sungh ahcun kum hnihnak an nolhter duh lem ti lo mi nupa an um len rih. 

Innchungkhar pakhat ah an nu nih a fim i a that ahcun cu innchungkhar cu an i nuam i an thangcho.  Miphun thanchonak cu innchungkhar thanchonak in aa thawk.  Inn chungkhar nomhnak le thanchonak cu nu le pa fimnak le i zuamnak in hmuh khawh a si.  Pasal nih zeitluk in fimthiamnak ngei ko hmanhsehlaw nupi nih  fimthiam nak a ngeih ve lo ahcun an innchungkhar thanchonak  donkhannak a um tawn.  Cu lengah, nu hi pa nak in fale hna he caan tam deuh an umti i fale hna a chimhhrin kho deuhmi an si.  Nu nih fimthiamnak a ngeih i an fale hna kha thate a cawnpiak khawh hna ahcun an fale zong an fim i an thangcho ko. Cucaah nu nih fimthiamnak ngeih ding hi miphun `hanchonak ah a biapi tuk mi a si.

Sianginn chung le sianginn leng fimcawnnak

Sianginn kai i catang sang cawn, degree sang lak in cawnmi kha sianginn chung fimcawnnak kan ti lai i, sianginn kai lo in trainings, seminar hna le a dangdang hmuhtonnak le ca relnak in cawnmi kha sianginn leng fimcawnnak kan ti lai.  Fimcawnnak hi sianginn chung lawngah cawn khawhmi a si lo.  Cu bantuk in fimthiamnak zong hi cataang in rel khawhmi si lo i, degree zongin tah khawhmi a si lem lo.  Sianginn kai lo zongah fimthiamnak hi kan cawn khawhmi a si.  Cu caah cataang sang a kai kho lo mi hna cu fimthiamnak an ngei lo, an ngei kho lo ti awk a si lo. Mah le riantuannak, pawcawmnak cio ah fimthiam nak kan ngei. Mah fimthiamnak kha santer chin dingah kan cawn peng, kan i zuam peng cu a hau. 

Lothlo tu nih lothlawh thiamnak kha sang deuh in thiam chinchin zuam a hau. Sianginn kai in lothlawh thiamnak a cawn khawhlo hmanh ah trainings, seminar hna kai in cawn a hau.  Lothlawh thiamnak a santer khawh lo ahcun lothlawhnak in a hmuhmi cu a karh ti lai lo i kumhra a tuan zongah a mahning te a si peng ko lai. A `hangcho kho ti lo pinah tumchuknak lei hmanh a panh ko lai.  Zeicahtiah vawleicung minung hna hi nikhat hnu nikhat an fimthiam chinchin i an thangcho thluahmah.  Cu lio ah, mah dirhmun ah dir peng ahcun mihnu ah tan lengmangnak a si ko cang.

Fimcawnnak in thanchonak leiah

Miphun phunkhat thanchonak caah fimcawnnak hi a biapi bikmi a si. Fimcawnnak nih mi pakhat cio i rian tuankhawhnak thazang a karhter. Mi tampi fimthiamnak an ngeih tikah mibu thawnnak ah a chuak i, a hmun zungzalmi thanchonak taktak cu ngah khawh a si. Nain a biapi ngaimi cu a thami fimcawnnak kan ngei awk hi a si.  Atu kan ngahmi fimcawnnak nih kan miphun duhherhnak le pumpak kan duhherhnak a kheng kho maw ti hi ruah a hau.  Kan fimcawnnak hi kan ram sersiamnak caah le kan miphun thanchonak caah a si awk a si.

Cucaah, Chinram le Chin miphun nih kan duhherhmi a kan pe kho ding fimcawnnak caah kanmah tein lamsial a herh cang.  Lothlawh in pawcawmmi kan tam deuh caah lothlawhnak he aa pehtlai mi fimthiamnak le cinthlaknak (agriculture) lei fimthiamnak hna hi training, seminar hna in siseh a phunphun in cawn le thiam i zuam awk a si.  Lothlawh thiamnak lawng si loin a dang fimthiamnak a phunphun kan ram chungah kan cawnkhawh i kan ram chungah rian kan `uan khawhnak dingah i zuam cang usih.  A thami fimcawnnak hi `hanchonak a muru a si i a lam kip in kan fimthiamnak a san cang ahcun sifah than tilo a hmun zungzal mi thanchonak taktak cu a si lai.

- Saya James Ngun Hre