Tuufa Zanriah

PAKHATNAK
ATU LIO VANCUNG KHUAAH
A VOIKHATNAK MISSA RAITHAWINAK KAN TONMI

                   Cuka ah ka dir, ka hngalh ballo mi mipa pakhat protestant a si mi minister (Pathian rian`tuantu pa) thil thuam sawhsawh te kha aa hruk i Milvaukee khua chung i Catholic chapel hnu lei in a hung lut, cucu keimah a voikhatnak ka Missa raithawinak tette khan awk ah khan a ra. Thil theih hngalhnak thinlung nih cu ka ahcun a ka chuahter, mah zong hi ngan a dammi thil theih duhnak a si hnga maw, tiah ka fiang loh. A hma sabik Khrihfa mi hna ca `tialmi kha ka zoh i ka cawng ve, biaknak phung ah khan relcawk lo zohchun ding mi kha ka hmuh “Pathian biak ning” “Changreu le mitsur zu” “Raithawinak” kong hna zong kha ka hmuh. Cu a hmasabik Khrihfa mi hna zong nih, Bible kha an ngeih ve. Cu cauk cu cauk vialte lak ah ka duh bikmi a si, hi cauk cu Catholic hna nih Missa raithawinak nakin hmetter khawh hlei a si loh.
                     Hlan Khrihfa mi hna kongkha theih ka duh: asinain biaknak phungkha ka hngal loh. Cu a si caah keimah tein vungrel i vung zoh kha ka duh, a kal ning cu tuah hnga ding an chiah mi cawlcanghnak bantuk kha a si ve, asinain ka lamthluan ah siasal biaknak ah i tel lo ding kha a si.
    Thladem tangah `hutnak ka tuah, cu hmun cu chapel a hrampi an tuah mi i hnulei `thutdan sau pakhat ah khan a si. Ka hmai ahcun Pathian `tha tein a bia mi hna kha an um, nutung patung lawng te an si hna i khupbil in Pathian cu an biak, cu hmuhnak cun ka lung hmuih ngai te i cun thlacamnak ah bia tak tein an i pe`than hna. Cun daar a hung ring i tlangbawi pa nih Innka hram in a hung langh cang caah an dir dih, hi hmun cu biak`theng sirte ah a ummi a si.
                    Keimah le keimah hi ka fiang loh, cu zong ahcun ka `thu `thiam`thiam ko. Kum tampi Calvinist evengelical in ka um, keimah kha an ka cawnpiak mi ahcun Missa raithawinak hi a hnubik hrawmnak minung nih an tuah khawh mi a si, ti a si. Missa raithawinak kong an kan cawnpiak mi ah, hi tham cu phung suaichom mi si dawh a si ti mi, Jesuh Khrih kha rai vun thawi `than mi ah chiah a si, an kan ti. Cu a si caah thil um tuning zohtu ah ka chia rih. Ka `thu`theu ko rih i, ka sir te ah ka Bible ca kha kau cia in ka chiah.

BIBLE CAAH KA CAWN CANG
                   Missa raithawinak an vun cawlcangh pi tikah, thil pakhat nih a vun ka suk i Bible ca zong ka sir ah a um ti loh. Ka hmaite ah a um cang. Missa raithawinak i bia an vun chimmi ah cun! tlangkhat cu Isaiah chungin a si, a dang cu Salm chungin a si, a dang a um rih mi zong Paul sin in a si. Cu sining nih cun a vun ka zual `thup ko. Zeizong te kha ngol tuah ti lo in au kha ka duh, “Vei, Bible ca in a hung cangmi kha a sullam ka chim kho hnga maw? ka ti hna. A maktuk mi a si! Ka ti hna. Atu tiang ah thil zohtu, ka sining ah ka um `heu rih. Tlangbawipa nih Pathian sin peknak a tuah hlan lo tiang kha cu ningcang loin ka um `theu rih. “Mah hi ka pum a si... Mah hi hrai hi ka thi an chiahnak hrai a si” a vun ti.
                  Cun lungaw`tawm in ka umnak vialte kha a lo dih. Cu tin tlangbawipa nih changreu a vun thlir mi kha ka hmuh tikah, ka lung chungah a thli tein bia ruah mi kha thla ah ka cam: “Ka Bawipa le ka Pathian, ka vun ti. Nangmah hrimhrim na si ko!” ka vun ti.
                  Cu zawn ahcun keimah cu bawm asiloah kuang lawngmi a si, tiah na ka ti khawh. Cu bia nih ka chungah rian a vun `tuan tik ahcun ka tha nuamnak hi a chim in ka chim kho loh. Can tlawmte hnu ah thil a cawlcangmi hi a fak chin lengmang, cu zong cu aa pum mi hna mi bu nih “Pathian Tuufa... Pathian Tuufa... Pathian Tuufa... an vun ti i tlangbawipa nih tehnak a vun tuah ah khan a si. Mah hi Pathian Tuufa a si... a vun ti i changreu a vun thlir ah khan.
    Minute pakhat hlan ah “Pathian Tuufa” timi kha ka sinah voili a hung ring. Can saupi Bible ca cu ka reel ve cang, zeidah ka si timi zong ka thei. Biathlam ca rumro kha dal kul le dalhnih chungah Tuufa timi kha voikul le voi riatnak tlawmlo ka hmuh. John nih a donghnak bik i a `tialmi Biathlam ah keimah zong nupi `thit rawl danghnak puai ah ka um ve. Keimah cu Vancung i sui`hutdan hmai zong ah ka um, cu hmun ah cun Jesuh cu Tuufa tiin a zungzal thang`that a si. Hi kong ah hin keimah cu timhcia in ka um kho loh, Missa raithawinak ah ka rak um bal cang nain!

A THIANGMI MEIKHU
                Thaizing zong Missa raithawinak kong ah kan kir`than lai, cun a thaizing, a vunchang tu ni zongah. Can kip ah ka kal lai i ka mithmaika hrimhrim ah Bible ca a tlin kha ka “hmuh” lai. Cu ti amui ngaimi chapel ahcun Biathlam cauk dah ti lo cu, hmuh khawh mi an um loh, can dongh lai i a cangmi thil sining nih Vanmi hna le mithiang mi hna nih Pathian an biak ning kha a langhter. Cauk chung ning tein chapel zongah a um ve. Puan ai aih mi tlangbawi kha ka hmuh hna, biak`heng pakhat, aa pum mi, mibu nih “a thiang, a thiang, a thiang” tiin an au lio zong kha ka hmuh fawn hna. Rim hmui an khanghmi a khuu zong kha ka hmuh fawn, Vancungmi le mithiang mi hna nih zaangfah halnak thla an cam mi zong kha ka theih. Keimah zong nih alleluias, tiin hla ka sak ve, zeicahtiah cu Patihan biaknak nih cun a ka hnuh peng. Ka Bible cauk he hnu lei i an chiah mi `hutdan saumi cungah khan ka `thu peng, zei lam dah ka zawh lai, can dongh lai thil si ning kong lei ah maw asiloah biak`theng lei ah dah timi hngalh kha ka harh ngai te. Hmunkhat te ah tuah ding mi bantukin an hung um chin lengmang. Hlan lio Khrihfa cannak kong le a hmasabik Bishop te hna kong le Khrihfa bu i Siangbawi te hna kong, ka vun rel cun thazaang thar ka la `than “mah hi hmuhnak kong” a si. Hi bantukin zing fatin ka tuah. Biathlam cauk hi Pathian biak ning i tawhfung ah ruah mi a si. Thil lianngan mi ka cung i a tlung mi cu Bible thiamsang le zumtu `ha va sining law, mah cu ko cu a lo. Bible ca chung i ka hmuh mi hna nih a ka tuaitam tuk. Biathlam cauk chung i ka hmuh mi nih ka ruahnak kha a ceuter i, hi thil hna hi ka zumhnak caah a hrampi ah ka chiah hna: Biakamnak rel mi zong nih a thiangmi Pathian chungkhar si nak biakamnak kha a chuahter. Pathian thangchiatnak tiin ka ruahmi zong a um fawn. Missa raithawinak cu, atu ahcun Pathian biakamnak tiin tazeih nam a si cang. “Mah hi hrai hi ka thi chiahnak hrai a si, Biakam thar le zungzal a hmun mi biakamnak caah thlet mi thi a si.
               Ka tharnak kong ah hin ka lung zong in a mit phah. Kum tampi Biathlam cauk hi theih hngalh peng ka zuam, a chungah hin Vawlei donghnak biacah kha ai khumh, Vancung i pathian biaknak kong zong kha a um, vawleicung um lio i Khrihfa mi nih cawlcangh pi khawh lo mi thil pakhatkhat hna zong a tu cu Missa raithawinak ka kainak hi zarh hnih tluk a si cang. Pathian biak lio ah hin dir ka herh timi zong kha ka hmuh, cun bia zong chim a herh inka ruah fawn, cu bia cu “mi vialte hna” timi hi a si hnga. Atu lio Vawlei dongh lai thil a phunphun a cangmi kongah khoika ah dah na um timi kha hmuhsak kan duh! Dallinak cang riatnak kha vun kau ta hmanh. Atu te ah hin nangmah cu Vancung khua ah na um.
KA KHUA RI FIRNAK
              Atu te Vancung khua ah! Khrihfabu i Siangbawi hna nih an ka hmuh sakmi a si,  keimah hmuh mi cu a si loh. Kum thongkhatnak tam deuh kha hi kong hi an rak chim cang. Keimah nih ka fiang ka tlak ka ti mi cu Missa raithawinak le Biathlam cauk an i pehtlaihnak ka hmuh `than mi hi a si, hi kong ah hin cun upat tlakmi zong ah ka ruah. cun a voihnihnak Vatican Council nih (Second Vatican Council) nih ka khuari an fir ti mi zong kha ka hmuh. A tanglei bia hna hi a thiangmi Pathian biak ning le phung hram hna kha zoh hmanh.
             Hi Vawleicung Pathian biak ning ahcun Vanlei i Pathian biak ning kha kan tep chung, cucu athiangmi khualipi Jerusalem conglawmh le upatnak kha a si i, kannih zong nih cu te lei ahcun amah biatu si awk ah kan kal lio a si. Cu ka ahcun Khrih cu Pathian orhleikam ah khan a `hu, biakinn i minister le a hmaan a tak a si mi biak`heng zong kha an um ve. Bawipa sin ahcun Van ralkap hna he khan thang`hatnak hla kha kan sa, Mithiang mi hna theih hngalh upatnak zong kan tuah.
            Anmah he i hawikomh kha kan i ruah chih i Khrihfa kha hngah hlang ngaiin kan hngak, kan Bawipa Jesuh Khrih a rat i a langh hlan lo tiang le kan nun chungah, Khrih cu a hun lang lai i kanmah zong sunparnak he amah sin ah kan lang ve lai.
            Vun hngak ta. Mah khi Vancung khua a si. Sihlah, Missa raithawinak tu a si. Sihlah, Biathlam cauk a si. Hngak rih. Hi kong hi cunglei thil lawngte an si.
            Keimah cu duhsah te le ralring tein kal ding ka si ti ka hmuh, zeicahtiah a hrinthar mi hna cu a rawk a fawi mi kan si caah `tihnung tam pi a um i cu thil hna cu hrial kha an herh, zeicahtiah keimah cu Catholic zumhnak ah rian rang tein a hrimthar i a lut mi ka si, hi hrintharnak hi khua fakpi ruahnak ruangah a chuakmi a si loh. Hihi cu Catholic Church Council nih `thatuk in cawnpiaknak ruangah a si. A can chungah protestant Bible thiamsang mi hna nih bia tak le dinfelnak he an kan cawnpiaknak hrial khawh lomi a donghnak zong kha ka hmuh fawn. Anmah lakah pakhat Leonard Thompson nih hi kong hi a `tial “Chiatserh mi Biathlam cauk relnak nih a hmuhsak mi cu Pathian biaknak ca i an chiah mi Pathian biak ning holh an hman mi kha a si, a ti.
          Hi holh nih hin Pathian biaknak ah biapi ngaimi lung i khatnak zong kha a chuah ter a ti”. Hi Pathian biak ning phung lawng nih phun dang pi in theihnak a chuah ter. Biaknak hmanthlak an suai mi cu a bia holh i a muru kha a si. Thompson nih a langhter mi ahcun, thil pakhatkhat kha a ra lai mi hmuhnak, nakin a tam ter deuh.
THINLUNG LAAKNAK A HUNGCHUAK
          Biathlam Cauk mi pakhatkhat a ra ding mi kong a si. Hi kong cu Jesuh Khrih le Amah “voihnihnak a rat lainak kong” kha a si. Hi kong cu Khrihfa mi hna nih Greek holh in ‘Parausia’ an ti mi an leh mi kha a si. Suimilam pakhat hnu pakhat 1985 Milwaukee chapel ah, Mi pakhatkhat an ti mi cu Jesuh Khrih kha a si i Amah cu Catholic tlangbawi pa nih changreu a cawimi pa kha a si. HLan deuh Khrihfa mi hna nih an hman mi a si deuh Khrihfa mi hna nih an hmaan a si ahcun, ka hngalh mi ah, chikhat te ah Van nih Vawlei kha a tongh colh lai. “Ka Bawipa le ka Pathian. Cucu nangmah hrimhrim kha na si!”
         Atu tiang zongah, faakpi in bia halnak an tuah mi cu ka chungah a caam peng kokek in raithawinak Missa raithawinak a hrampi aa thoknak, cun Catholic tuanbia peh zulh in a kalnak, cun biaknak phung aum ek in Pathian biaknak ah an kalpi mi kha a si. Hibia halnak nih hin thla tampi Catholic Khrihfabu ka chekhlatnak kong kha a fianter. Atu hrawng ni hna ah hin, mi kha tin a si tiin va puh asiloah hngalh duhnak a ngei ngaimi thil kawltu, tibantuk kha kei ka hal duhmi a si loh, fapa pakhat a pa he naihniam tein um mi, a si kho lo mi a halbal lo mi, thil`tha tlaih awk ah a `tha mi a haltu le lamhlat pi i arfi a zapei chungah um ter awk ah a duh tu a Fapa bantuk in `thatnak i tlaih kha ka duh.
    Kan Pa a si caah nangmah na si zongah nan ka el lai tiah ka ruat loh, fimnak kan kawlmi cu Amah Missa raithawinak kha kan kawl mi a si. A hnu bik ah thil pipa a cangmi ah khan Amah biakamnak kha tazeih a nam, cu zong cu kanmah he `hiam`hiam khan a si i cun Amah fale ah khan a kan ser. Hi cauk hi a tam deuh a si zongah a tlawm deuh a si zongah  keimah nih record ka tuah mi a si i, cu caan cu kan Catholic phung a rumnak kawl hawlnak ka tuah lio kha a si. Ro kan co mi chungah hin Bible hi a dihlak in aa tel, zeihmanh nih a donh khawh lomi tette kha Missa raithawinak ahhin a um, hihi cu miding mi hna a fekmi cawnpiaknak kha a si, Sianginn an cekhlatnak ah siseh, thlacmanak tawhfung a ningcang an tuaknak ah siseh, Pastor lei rian`tuannak ah Pope le Bishop an si zongah, hi vialte hna zong hi kan roco mi an si hna. Missa raithawinak ahhin nangmah le keimah zong nih Vawleicung, Vancung kha kan ngeih. Hi thil a si ning taktak nih a kan khuh nenh dih. Kan cawlcangh pi mi cu biathlam a si ko.

 

Add new comment

7 + 13 =