Thathnemnak a pemi Khuacaan

a thathnem tuk mi khuacaan

MINUNG CA ~THATHNEMNAK A PEMI KHUACAAN

 

23. Khuacaan hna cu minung ca a `thahnem i, mi vialte he aa pehtlai, mi vialte sertu nih a timhmi a si. Vawlei pumpi tahnak in khuacaan cu minung i umnak caah a biapi bik in a herhmi sining tampi kha a pehtlai mi hnok cencun in a ummi ningcang pakhat a si.

            Science thiamsang hna i zapi hnatlak mi, a fekmi cekhlat tuaktannak an hmuhsak mi ningin, kannih cu kumkhat chung khuacaan aa helnak ningcang ah chiachia hruhru in a linhnak kha kan tonnak kong a hmuhsak. A luancia kumhra bu tlawmpal chungah khuacaan a linhnak he hmunkhat in, tipi thuamthum rili, i hmungduai in a ummi ti hna an kainak, a chiahru mi khuacaan, (thlichia hrannak, tilianhnak) hna zong hmunkhat in a chuak `heo tawn. Cuticun khuacaan chiatnak pakhat cio caah teikpan thiamsang rikhiahmi a hrampi konglam tahnak hmat`an ningin fehter rikhiah khawh a si lo.

            Khuacaan linh a sannak kha tlaihkhip awkah (asiloah) khuacaan linhnak a chuahter mi, a `hawnter deuhmi minung hna ruangah a chuakmi konglam hrampi hna kha tlaihkhip a rak herh caah mizapi cu mah `hutdir ning, thilri chuahter ningcang, hman ningcang hna ah thlennak tuah ding a rak herh cang. Minung lei kap in tlaihkhip khawh lomi konglam dang a umnak zong kan cohlan ding a si. Biana ah meitlang a puahnak kong, Vawlei pumpi nih Nika a heelnak lam umtu ning, Vawlei aa heelnak a laifang cer a sirhnak umtu ning an i dannak hna a si.

            Asinain Science lei cekhlatnak in an langhternak ah minung rian`uannak, sehzung hna in tampi an serchuah mi a hring muici inn datkhu hna (Carbon dioxide, Methene, Nitrogen oxide le a dang datkhu hna) ruangah a rauh deuh hlante kumhra bu hna in a rak chuakmi khuacaan linhnak a rak chuak tiah a hmuhsak.

            Hi datkhu hna cu thlitu lakah aa khonnak in Vawlei pumpi in niceunak kha a cerh `hanmi a linhnak nih cu hna kha kuai lak in a tuah kho lo. Thil sining fak deuh in a chiatter mi a dang a hrampi pakhat cu Vawlei cung kenkip ah thazaang sinak in an hman cio mi alh thil (meichuah ter tu thil=fuel) ruangah a si. Cun a hrampi pakhat a si rih mi cu cinthlak rian`uannak caah tupi hna hmawngthiamnak, Vawlei kha a dang kongkau caah hmannak ruangah a si.

Add new comment

9 + 4 =