Zatlung Nunphung Hawikomhnak

(5) VAWLEICUNG HUAP TAHNAK AA KHATLONAK
48.    Minung hna i zatlang nunphung pawngkam le kokek pawngkam hna cu hmunkhat tein an rawk. Kannih cu minung le zatlang nunphung innpi a rawhnak hrampi kha theihloin kokek pawngkam rawhralnak kha tlamtlinte le hmualngei ngaiin thlangtlak fianternak kan tuah kho lailo.
    Ngaite tiah cun kokek pawngkam a rawhnak le minung phuchung khonden fahnak hna cu hliamfawi mi minung kha tamdeuh in a khonden hna. Nifate kan hmuhtonnak le science thiamsang hna an kawl an hmuhning in kokek pawngkam khonden rawhralnak in a chuakmi dan cu misifak hna nih an tuardeuh.
    Tahchunhnak ah ngatlaihnak hmun a zornak cu rian`tuannak ithlen thiamlo mi ngatlait innchungkhar hna kha tampi a hliam hna. Dinti a thurhnawmnak cu tithiang a caw kholo mi chungkhar kha a hliam hna.  Rili tihmai a kainak cu `thialnak hmundang a ngeilo mi vawlei fonghlei um sifak mi hna kha a khonden hna.
    Minung i zatlang nunphung thil umtu ningcang aa tluk ruanglonak dan ruangah kum note in a thimi sifakmi hna le vawlei chungchuak thil a har ruangah a chuakmi sikvelh raldohnak ruangah a thimi hna, thawngzam media ah an langhter lo mi a dang harnak hna ruang i a thimi misifak tampi an um.

49.    Ahmaan ningtein kan chim ahcun mah cungah `thathnem lonak a chuahter mi kokek pawngkam thurhnawmhnak kong kha misifak hna le hnon a ingmi hna nih an theihnak a tlawmte rih tiah kan ti khawh. Sihmanhsehlaw annih cu milu nuaitampi an si i vawleicung milu ah tam uak an si. Hi a konglam he pehtlaihin vawleicung ramkip ramkhel le sipuazi lei he pehtlai mi tonnak ah tulio caantawite ah ceihmai khuakhan `tinak an tuahmi kan hmuh. Sihmanhsehlaw hi konglam ceihmainak cu adang konglam an ceih hnuah a hnupeh in ciehmainak, hrial awk a `thatlo caah `tuanvo tlinhnak menmen in biaruah `tinak, ceihmai tik zongah a hleivuang rawhnak phun menmen in an ceihkhan tiah mitampi nih an ruah.
    Ceikhannak a dih in `tuanawk hna kha an `tuan an tuahdih tikah sifakmi hna nih an tonmi kokek pawngkam thurhnawmnak harnak kong ceihmainak cu atu le atu tibantukin file an ponnak a tangbi lawngah a tang tawn.
    Cuti asinak cu sipuazi rian`tuan hna, ruahnak petu upa hna, media in thawngzamhtu hna, nawlngeitu hna cu misifak hna umnak sang le veng he an i hlat i, cuhna nih an tonmi harnak he naihniam tein tonnak an ngeihlo i, tlamtling mi khualipi hna lawngah an um caah asi.
    Cu mi hna cu vawleicung milu tam uak nih an banh khawhlo mi lungtlintertu tlakrawh inn hna, a dotsang a `thancho mi hmun hna ah a dot sangngai in  an `thudir hna i, annih an umtu ningcang an umnak hmun in misifak hna kongkau kha a lang in khua an ruat, an chimcio.
    Hibantukin sifakmi hna he minung in tonnak a umlo, ton biaruahnak zong an ngeilo, khuapi, khualipi hna ah zatlang nunphung hawikomhnak umtu ningcang a rawhnak hna cu thinlung thlarau muru intuarnak kha a chunh kholo, a pin a hit i thil umtu ningcang soisel tuaktan tik zongah a ra chuakmi umtu ningcang le annih an chimmi a konglam hna aa thleidan caah lungthlitum saduhthah menmen asi. A caancaan ah hibantuk thinlungput he hmukhat ah umter in vawlei hi hring le hning in a umlai tiah ititer in a aukhuang mi hna zong kan hmuh hna.
    Atu ahcun kokek pawngkam thurhnawmnak kha tlangtlak fianternak cu zatlang nunphung he pehtlaimi harnak fianternak pungsan asi te lai tiah kannih nih kan theihfian a hau. Cuti rian`tuannak ah kokek pawngkam thurhnawmnak kong khuakhan biaruah `inak ah minung nih kan sunghmi ningcangnak kongkau zong betchih in ruah`ti ding asi. Cuticun vawlei pumpi nih a `tah  aihramnak thawng le misifak hna i `ah aihramnak thawng hna cu kan theih kho lai.