Mithi Vuinak Kong

KHRIHFA MITHI VUINAK : Sacrament vialte hna a bik in Khrihfa sinak sacrament hna i an kawltung cu hmanungbik Lanhtak khi a si. Thihnak thawngin Pathian fa hna cu Pennak chung nunnak ah an lut. Cun zumhnak le ruahchannak in an phuanmi cu a tling lai. “Mithi thawhṭhannak le a ra laimi nunnak ka kawl/ ka hngak”. Khrihfa thihnak sullam cu Khrih a thihnak le a thawhṭhannak Lanhtak Biathuk ceunak ah khan a lang. Khrih Jesuh chungah a thi mi Khrihfa cu pumsa he aa ṭhen i Bawipa he a um cang. (2Cor 5:8).

Khrihfa caah thihni cu a sacrament nunnak a dongh ni a si. Tipilnak ah aa thawkmi  a hrinnak thar a tlinnak ni a si. Thiang Thlarau chiti thuhnak in pekmi Pathian Fapa muisam he aa kawmhdihnak ni le Bawipa thisa ah a rak tehchung mi Pennak puaiah a luhnak ni a si. “Nupi ṭhitnak puan kha i aih awk ah a caah a herh rih mi hmanungbik thianhnak hmanh um rih ko seh.

Nu bangin Khrihfa sacrament in hi vawlei khual a tlawn lio ah a pawi mi Bupi nih a khual tlawn a dongh tiang a kawmh i Pa kut chung ah a mah kha a pek. Bupi nih Khrih ah a vel in a hrin mi a fa kha Pa sinah a pek i sunparnak in a thoṭhan lai mi pum thlaici kha ruahchannak he vawlei ah a phum.(1Cor 15:42-44). Mah pekchanhnak cu Bawipa thisa raithawinak chungah tling tein tuah a si. Missa tuah hlan le Missa tuah hnu i pek mi thluachuahnak hna cu sacrament bantuk an si.

MITHI VUINAK NINGCAN

Khrifa mithi vuinak cu sacrament zong a si lo, sacrament bantuk (sacramental) zong a si lo. Zeicahtiah amah cu sacrament hmuhnak pinlei ah a liam cang. Sihmanhsehlaw Bupi kiaknak rauhsernak a si ṭhiamṭhiam. Bupi mithi vuinak nih a thi mi he pumkhat sinak kha a langhter, mithi vuinak ah a ra mi Khrihfabu he pum khat sinak ah i telnak le aa pum mi hna sinah zungzal nunnak kong thanhnak kha aa timh mi a si. Mithi vuinak a phunphun nih Khrihfa thihnak cu Lanhtak nunzia a ngei ti kha a langhter i mah le peng le ram sinning le phunglam he aa ruang tein tuah a si. Missa thilthuam i hruk mi a muici hmah ah mah kha tuakchih a si.  

Khrihfa mithi vuinak ah mithi vuinak ningcang phunthum in a pek: mithi inn, biakinn le thlanmual ah ti in ṭhen a si. Chungkhar, phunglam, nunphung le milaar (minthang upatnak) zong kha biapi ah chiah a si. Mah tuahsernak ningcang cu biaknak phungbia vialte he aa khat in ṭhenli ah ṭhen a si. Mithi vuinak i Bible rel mi cu ṭha tein timh piak a hau. Zeicahtiah mithi vui awk i aa pum mi hna lak ah mi phun kip le biaknak phun kip he i pumhṭi a si tawn. Phungchim mi nih a thoṭhan mi Khrih a ceunak chungah Khrihfa thihnak biathuk kha a ceuter mi si awk a si.

Bawipa Thisa raithawinak: Mithi vuinak kha biakinn chungah tuah a si tikah Bawipa Thisa cu Khrihfa thihnak i Lanhtak taktak cu a si. Bawipa Thisa ah Bupi nih mithi hna he pumkhat sinak kha hmual ngei ngai in a langhter. Khrih a thihnak le thawhṭhannak raithawinak kha Thiang Thlarau chungah Pa Pathian sin pekchanhnak in Bupi nih a fa kha a sualnak hna le a sual man hna in thenh awk ah thla a cam i amah kha Lanhtak a tlinnak a si mi Pennak cabuai ah a mah kha cohlan awk ah thla a cam. Bawipa Thisa tuahnak ah zumtu Khrihfa bu cu abik in a thi mi chungkhar hna cu Khrih ah aa hngilh mi he pumkhat in nun awk a si kha an cawn i Khrih pum chungah amah cu a nung mi member a si ti in i pehtlaih in amah caah le amah he thla an cam lai.

Mithi thlahnak cu Bupi nih Pathian sinah mithi i pum le thlarau kha hmanungbik pekchanhnak a si. Mah hi Khrihfabu nih a mah kha thlaan i an vui hlan ah hmanungbik an thlahnak a si. Mah hmanungbik ruak thlahnak in “Kan nih nih hi nunnak in a chuahnak le kan sin in aa ṭhennak caah hla kan sa, sihmanhsehlaw pumkhat sinak le i ton ṭhannak a um ca zongah a si ve. Zeitintiah thihnak hmanh ah cun pakhat le pakhat kan i ṭhen hrimhrim lo, kan nih vialte cu tinhnak pakhat ah kan tli i hmun pakhat ah cun pakhat le pakhat cu kan i hmu ṭhan lai. Kan nih ṭhen kan si ti lai lo, zeicatiah Khrih caah kan nung i, amah sin kan kal bangin Khrih he kan i kawm ko. “Kan nih cu Khrih ah hmunkhat ah kan um te lai.” (St.Semeon of Thessalonica).