Thlarau hna caah thlacampiak ni

November, 2

MITHI CA THLACAM PIAKNAK NI

          Hlan lio Khrihfa hna cu a thi mi hna kha (Catecomb) an ti mi vawlei tangah an vui hna. Hi vawlei tangah kan hmuh mi cu mithi caah thla an cam piaknak kong kha kan hmuh khawh. Mithiang Justin le Mithiang Gregory nih Ambrose thlarau caah thla an cam piak. Cun a dang pakhat cu “Nan  hmai ah a kal cia mi kan mah hna caah thlacam piak rak kan philh hlah uh” tiin aa ttial mi ca kan hmuh. AD 1500 tiang Catholic Bupi chungah mithi caah thlacamnak an tuah kha fiang tein kan theih khawh. Hi thlacamnak cu a thi cia mi thlarau hna Pathian sinah a rannak in an phak khawh nak hnga caah a si. A sinain Martin Luther nih a thi cia mi thlarau hna caah thlacam a herh lo a ti caah bu dang(Protestants) hna nih mithi caah thlacampiak hi an tuah ti hna lo.  Zei caah tiah Martin Luther nih a cawnpiak mi cu “Zumhnak lawngin Khamhnak kan hmuh” ti hi a si. Cu caah na zumh lo ahcun Hell, na zumh ahcun Vancungram na phan lai tiin a cawnpiak hna caah Protestants hna nih a thi cia mi thlarau hna caah thla an cam ti lo. A sinain Catholic Bupi cu a thi cia mi hna thlarau caah Bupi a hramthawk in a tu tiang thla a campiak peng ko.

Catholic Bupi i kan pa hna a si mi(Fathers of the Church) hna nih a thi cia mi thlarau hna caah Missa raithawinak a biapi tuk an ti. Jerusalem i a rak ummi Mithiang Cyril nih Pathian bia a cawnpiaknak ah a chimmi cu “A thi cia mi hna thlarau caah siseh, a nung lio mi hna caah siseh Missa raithawinak chungah thla kan campiaknak thawngin Pathian thluachuahnak tampi an hmuh” tiah a ttial. Mithiang Ambrose nih, “Kanmah vialte nih a thi cia mi hna hi an nun lio i kan dawt hna le an caah thla kan cam piak hna bantuk in an thih hnu zongah thla kan campiak a herh” a ti ve.

  Nihin ah kannih vialte cu hell hme (Purgatory) ah sual dantatnak a ing lio mi thlarau vialte kha kan i cinken i kan upat hna. Hell hme (Purgatory) cu sual hme (thihnak tiang a phakter lomi sualnak) he a thimi hna asiloah sual man liamnak a tuah rih lo mi hna kha zungzal nunnak Pradais (Vancung ram) an phak hlanah thianternak hmun (asiloah) thil umtuning pakhat a si. Hell hme i an innak ah hin Pathian kha fakpi in an ngaihhlangnak, hmuh an duhtuknak hna aa tel. Paradizu nunnuamh daihnak hmun le Hell cu zungzal in a hmunmi a si nain hell hme cu hmanungbik biaceihnak Ni ah a dong lai i a dih te lai mi a si. Kannih nih hell hme (Purgatory) ah a ummi thlarau hna kha an sual dantatnak in an luatding caah a hlu peknak in siseh, thlacampiak lengmang nakin siseh, missa halpiak le pekchanhpiak nakin siseh bawmh khawh a si.

          Hellhme a umnak kong fehternak kha II Meccabi tuanbia cauk ah kan hmuh khawh. Judah Meccabius cu milem hna caah an hlutmi theihhlei thilthuam hna kha i hrut in a thi mi hna caah Jerusalem Biakinn pi ah raithawi thlacam piaknak a rak tuah ti asi. Annih cu sualnak he an rak thih caah Pradais vancung ram ah kal khawh an si lo nain Pathian caah a thiang mi ral dohnak a tuah mi an si caah Hell zong ah an tla kho lo. Cucaah annih cu hellhme (pulgatory) tiah kan ti mi sual thianternak hmun ah a kal mi an si. Bible Cathiang Meccabi tuanbia uk (2) nak 12:46 nih “Amah cu mithi hna caah an sualdantatnak in an luat khawh nakhnga sualthlahnak kha a tuah” tiah a ti.