Daihnak he pehtlaiin Pope hna i cawnpiakmi

Pope Pual VI le Pope John Pual II

DAIHNAK SULLAM

            Daihnak timi biafang kha ṭhen in kan zoh ahcun “Daihnak” cu Latin holh Pax in a rami asi. Cu ‘pax’ biafang cu (pak, pag or pac) biafang ah hram a bunh i “biachah ding, thlenter ding, zohkhenh ding” (to determine, to conjugate or to retain) tiah sullam an langhter cio. Asinain Latin holh “pax” ti cu harnak hna in luatnak ah “hnatlaknak” “Pactum” ti sullam a ngei. Oxford Latin Dictionary,Clarendan Press, Oxford 196, p. 1320

            Hibantuk ‘hnatlaknak’ ah a biapibik in “a dai a nuamnak” (Tranquility), “nunnak humhimnak” (security), ‘lungdaihnak (quiet), ‘daite le nuamngai in i dinhnak’ (repose) hna kha a sawhduh. Cucaah hlan Ro chan ah “pectum” kha “Daihnak cahren” (Peace Treaty) ti sullam an rak hman. Cucaah “Daihnak” ticu pati pahnih karlak ah “phukhat le phukhat an pom i pehtlai tein phungning hawikomhnak” kha a sawh duh.

            Hebrew holh ah “Sa^lo^m)” daihnak timi sullam chungah minung i ahleikhun mi kokek pumpak thil tikhawhnak, innchungkhar le minung phu vialte karlak remnak le rumnak ngeihnak hna an itel. Ronal G. MUSTO, The Catholic Peace Tradition, Orbis Books, Maryknoll 1968, p.12. Chim duhmi cu minung nunning ṭhanchonak, hunthiehnak, hngalhtheihnak thluak ṭhanchonak, rumnak, minung hna karlak remnak, pehtlai tein i zumhtlak sinak, innchungkhar lungthin in pehtlaite i bawmhchanhnak, sikan ngeih i ningcangte sinak, nunning humhimnak ngeihnak hna cu daihnak muisam a keng i daihnak theipar hna an si. Pope Paul VI, The Real Weapons of Peace , in ways of Peace Vatican Press, 1975, p.85 Cuhna cu a daih a nuammi lunglawmhnak an si.

 BUPI CAWNPIAKNAK

            Pope Paul VI i vawleicung daihnak thawngthanh ca (Pacta sunt servanda) chungah “Daihnak itlaihpeng in zulhnak” timi sullam cu “Mipi hna i ahmaan mi hun theihnak caah siseh, ram hna karlak ah ningcangnak a umnak hnga caah siseh, ramkhat le ramkhat karlak hawikomh pehtlaihnak a umnak hnga caah siseh, hmualngeihter deuh sullam a ngeimi, nun ziaza he pehtlaimi hriamnam pakhat asi.  Pope Pawl VI, Peace is possible, in Ways of Peace ... p.9 tiah a rak ti.

            Pope Paul VI le Pope John Paul II hna nih an rak ṭialmi vawleicung daihnak thawngthanh cahmai hna ah “Daihnak” timi cu “A tling a fekmi dai zirziar umnak i ningcangte sinak” (Perfect and stable tranquillitas ordinis” tiah a fianter. Chimduhmi cu minung hna karlak dihlak tein a fek i aa thlengkho lo mi daihnak hmuh kha a chimduh. Pope Paul VI, Peace is possible, in Ways of peace Vatican Press. 1973, p.52  Daihnak timi cu ruahning aadang i bia alnak in a tlau a luatnak menmen asilo. Daihnak timi cu “Dai zirziar umnak le ningcangte asinak i tling cikceknak (tranquility and completeness of order) kha asi.  Pope John Paul II, Peace is a value with no Frontiers. NorthaSouth, EastaWest: Only One Peace, in Ways of Peace, Vatican Press, 1986, p.326 

            Cucaah “Dai zirziarnak le nincangte sinak itling cikceknak” i aa ralchanh mi biafang cu “ningcanglo (pilhnawksak) sinak” (Disorder) asi. Bupi i zatlang nunphung cawnpiaknak ah “hnawksaknak” i a sullam kha “ningcangte silonak zatlang nunphung, hnunchonak, ramkhel ramchung ah tinconak kha luantukin itluk ruanglonak, nahchuahnak, zumhtlak umlonak, ruamkai i porhlawhtnak” tin sullam a leh. Cu hnawksaknak hna cu minung pakhat cio karlak, minung phu karlak le ram hna karlak ah a khuhchilh chung vialte dihlak kha a ṭhihphai peng lai i raldohnak lawng a chuahpi peng ko lai.  Second Vatican, G.S, no 78

#Kan pehthan lai

Add new comment

4 + 0 =