ASIA CONTINENTAL SYNOD NIKHATNAK

Bangkok Synod

THLAM CHUNGAH A KHAAN A UM ZUNGZAL KO

February 24 Thawngzam Fianternak Puai

            Leiṭhen ngan hna dot Catholci Bupi biaknak huap i tonnak honnak puai Missa asimi Thiang Thlarau Pathian kha pekchanhnak tuahmi Missa thiang kha Japan ram Tokyo Acrchbishop le Asia leiṭhen Catholic Bishop hna hmunpi i General Secretary asimi Archbishop Tarsicio Isao Kikuchi SVD, nichuah lei Timo ram in Di Li Archbishop Tlangbawi ngan Virgilio Cardinal do Carmo da Silva SBD le Laos ram in Tlangbawi ngan Louis Cardinal Marie Ling Mangkhannekhun hna hruainak in pekchanhnak an rak tuah.

            Archbishop Kikuchi cu Africa leiṭhen ah mission a rak ṭuanlio ah a rak hmuhtonmi, amah i khrihfa mission hmuhtonnak hna kha a rak chim. Khi a hmuhtonnak hna chungin minung thinlung le thlarau a hrawk cikcek mi lungrawh lungdonghnak le hnonnak thil canning hna, ruahchannak le dawtnak si canning hna, lungrual lungngetnak lungthin he tuahcio mi nunnak le lunglawmhnak kha a rak phawrhpiak mi Ghana ram i camthiamnak kong hna kha biapiin a rak chim.

            A thiangmi Missa kha, a phu hna sin tlangtlak piaktu ding hna i cabuai cungah chiah dingmi phazawngdan hna kha thluachuah peknakin a donghter. Biaruahnak chung i vanmi phazawngdan hna cu biaruahnak kha thazaang a ṭhawnter i, tonnak khuallam kha a cerh termi Jesuh Khrih ceunak aiawh mi asi.

            Catholic biaknak dihlak huap itonnak minister zung i minister bu caṭialtu Tlangbawi ngan Mario Cardinal Grech hunnnak biakchimnak ah kuzale hna kha ‘Kannih cu hmunkhattein khualtlawnnak kha a kawlmi kan si’ tiah ralring a rak pek hna. Ahleikhun in Catholic Bupi chungah authawng hna kha thinlung bunh deuh ding le ahleicein therphannak a chuahter mi awthawng le aholhlo biachim lo mi hna awthawng kha biapi ah chiah ding thazaang a rak pek hna. Cardinal Grech nih ‘hmunkhat tein khualthlawng ṭimi Bupi cu nawlngaih a thiammi Bupi asi; timi kong le tonnak ṭuanawk rian a thukpuan cu Pathian a mi hna le Pathian a mi hna chungah aa telmi Tuukhal hna lungtho tein itelnak cungah a hngatnak kong pepek in a rak chim.

            Cupinah hmunkhatte khualtawnṭinak (synodality) i ahmaanmi rianṭuannak cu khrihfa hna le tuukhal hna kha zuamnak siter loin khi hna kha a petlaihter zungzal i khi hna ṭuanmi rian le ṭuanvo tlamtlinh ding nawl a onhnak kong a rak fianner.

            Cardinal Grech nih ‘Bupi chungah hi biaruah khuakhang ṭinak cu Khrih i profet tuahnak he pehtlaihmi rian ah itelnak i ahmaanmi zulhawk lam kha ṭuanchuah dingah Pathian a mi kha a rak pek khawh’ tiah a chimchap.

            Biadonghnak ah, Cardinal Grech cu biangaihnak i abiapitnak kha papekin a rak langhter. Bupi kha lamhmuhsak in lamhruaitu Thiang Thlarau Pathian bia kha ngaihnak le ‘hmunkhat tein khualtlawng liomi Bupi cu bia ngaimi Bupi asi’ timi biabu kha biatlangbor sinak leiah ṭhumhlo in ahmaannak kha muisam serter awk asi tiah biapiah chiah in a chim.

            Cardinal Grech cu kuzale hna thinlung kha lam hmuhsak piak ding le kumzabu pathumnak Bupi caah Pathian hunpiakmi lamthluan asimi hmunkhat tein khualtlawnṭinak timi lam kha karhlan dingah ral ṭhatter dingin thihnak in a thoṭhan mi Bawi Khrih Thiang Thlarau kha a rak sawm.

Tonnak he pehtlaimi tuahtawn ningcang hna ṭuanvo ngeitu hna in Miss Christina Kheng cu atu tiangah tonnak khuallam he pehtlaihin a hmuhtonnak hna a rak chim. Tonnak ah a rak kaimi paoh cu aa telmi hna an si dih i a pawngin a dir i zohtu hna an silo kha biapi ah chiah in a rak chim. Miss Christina nih ‘Tonnak i tinhnak cu ca hna chuah dingah siloin timhnak hna kha cing ding, profet tuahnak hna le langhnak hna hmuhding, ruahchannak hna mi nih an duhnak ding, zumhnak kha forhfial piak ding, hma hna kha ṭempiak ding, aa khatmi hna funtom in pehtlaih ter ding, ruahchannak i fingrei cah kha ṭhawnghter in khat le khat sinin kal i thluak ceunak asiter ding mi a lumsa mi thinlung hna, kan kut thazaang a ṭhawnter ding mi a thleumi hrampi kha ser hna u’ tiah hlankan timhlamh mi ca le cahnah (32) kha hrambunh in mah nu nih biapi ngain a rak chim.

            Ca le cahnah pakhat chuah lawng asiahcun telve a herh lonak le atu tucu khinak a hleimi khat le khat iton ding, biaruah ding, hawikomhnak ser ding, soisel thleidan a theih i a hmuhmi chungkhar pakhat sinak in ṭhanding le Asia leiṭhen i a ummi Pathian i a mi hna sinakin Thiang Thlarau ah hmunkhat in kalnak kha hmuhton ter ding a herhnak kong a rak chim.

            Tonnak cu thlaichun in ruahmi thin canning pakhat asi i kuzale hna kha soisel thleidan in hngalhnak i thlarau kongkau zulhawk lam he theihternak a tuah. Theihternak tuahpiaknak kha Kirgizstan Apostolic Administrator Fr. Antony James Coreoran SJ nih a rak tuahpiak hna. Soisel thleidan i fiangtein hmuhnak cu Thiang Thlarau i lam hmuhsak mi khuallam, a rak ṭhangliannak a hnulei in aa telmi thihnak asi i, mi pakhatkhat i pumpak program hna, a fiannak hna le program hna kha kaltak i hlankan ruahdamh kho lomi Thiang Thlarau Pathian hruainak in nunnak thar ah lam hmuhsakter khawhnak hna kha Tlangbawi Antony nih kuzale hna kha a theihfianter khawh hna. Pope Francis i cathluan asimi ‘Atulio caan vawlei ah Evangelic Thawngṭha chim le thanhnak’ i nambat (51) nak ah aa telmi “Zeibantuk thil hna hi Pathian pennak theipar asi kho, zeibantuk thil hna hi Pathian ruahnak kha a hnursuan ter ti kha soisel thleidan ding a thlak” timi kong kha chirhchan in Tlangbawi Antony nih nihin ceihmainak caah bia hram a rak donh.

            Tlangbawi Clarence Devadas cu cathluan a hran hmuh dingah Asia leiṭhen Catholic Bishop hna hmunpi i tonnak he pehtlain komiti upa phu (FABC Synod Task Force) in tuahṭuanawk rian le khuallam kha papekin a rak langhter. Amah chimmi ah Tlangbawi Clarence nih cathluan rikhiah a hran cu kuzale hna kha soisel theildan i theihter ding, biaruah ding le thlaichun tuaktan in ṭuanding ah thlacamnak he kuzale hna hmunkhatin kalkhawh ding an suaisammi zalong tein ceihmai khawh mi cathluan asinak kong papekin a langhter. Tlangbawi Clarence hi rikhiah mi upadi ahran ah aa telmi Asia mi hna i lehrulhnak hna, Asia lunghahnak hna, Asia leiṭhen i thil sining hmaan hna le aa dannak hna, Asia mi hna papeknak hna le Asia mi hna i lehrulhnak hna karlak ah hmuhmi aa dannak hna timi ramchung pa (5) kha meivan a pek. Tlangbawi Clarence nih hi rikhiah mi upadi a hran cu soisel thleidan in hmuhnak ṭuanawk rian kha meivan piak dingah timh i ahnubik aphi chuak cu Asia leiṭhen chungah awtlengnak aa thuat mi chunmang hna, ruahchannak hna, tinhnak hna le fahnak hna kha a taktak in aiawh ter khawh dingah timh asinak kong biapi ngaiin a chim.

            Nihin program caah hruaipiaktu hna cu Hongkong Archbishop Stephen Chow SJ i leiṭhen ngan hna dot i tonnak he pehtlaimi committee chungtel Miss Susan Pascoe le Philippines ram Bishop hna hmunpi in Asia leiṭhen he pehtlaimi i tonnak ah aa telmi Joy Candelario hna an si.

            Kuzale hna kha annih thlacamnak in biahalnak pathum (3) kha tuaktan ṭhan dingah a rak sawm hna. Mah biahalnak hna cu: (1) Tonnak ṭuanawk rian ah khi hna i hmuhtonnak cu zeidah asi? (2) Khi tonnak ah an ṭuanvo hna kha zeitindah na hmuh? (3) “Thlarau kongkau biaruahnak” sicanning kha annih zeitindah an ruah? hna an si.

            Chuncaw an ei hnuah kuzale hna cu anmah le phu cio in an i tong i rikhiah mi upadi a hran i pakhatnak ṭhenah khi hna i an kawl, an hmuhnak hna kha biaruah ceihmai in an chimcio.

A lehtu: Norbert Ca Ling

 

 

 

 

 

Add new comment

1 + 0 =